Özel okul ücretleri düşer mi? Para Piyasaları Uzmanı İslam Memiş cevapladı
Para Piyasaları Uzmanı İslam Memiş, soru.com.tr takipçileri için “Özel okul ücret artımı, ücretlerin gerileyip, gerilemeyeceği” ile ilgili açıklamalarda bulundu. “Özel okul fiyatlarında bir indirim olabilir mi?” konusunu yorumladı.
Özel Okul Ücretleri ve Velilerin Endişeleri
İslam Memiş özel okullarla ilgili uyarılardan bulunarak şunları söyledi: “Özel okul ücretlerinde bir artış olup olmayacağı veya ebeveynlerin çocuklarını nasıl okutabilecekleri hakkında endişeler var. Bu koşullar altında ne olacak? Belki de bir indirim olabilir mi? Bu konuları tartışmaya çalışacağım. Bilirsiniz, son 2 yılda dünya genelinde patlak veren ve enflasyonun yanı sıra tüm dünyadaki insanların alım gücü ciddi ölçüde azaldı. Ve gördüğümüz her şey ciddi ölçüde pahalı hale geldi. Yaşamın her alanında pahalılaştı. Zaman zaman emlak sektöründe, zaman zaman otomotiv sektöründe, zaman zaman gıda sektöründe tartışmalar sürerken, şimdi 2023 yılının ilk haftalarında Türkiye’de özel okul ücretleriyle ilgili bir tartışma da gündeme geldi. Ve her sektörde olduğu gibi, devlet tekrar devreye girdi. Sistematik bir şekilde taban veya tavan fiyatları uygulamasına başladı. Geçen hafta Milli Eğitim Bakanı, özel okul sahipleriyle bu konuda bir toplantı düzenledi. Bakan Özer, bu toplantıdan sonra, %65 oranında bir tavan fiyat uygulamasına geçildiğini duyurdu. Ancak, %65 olarak uygulanan bu tavan ücret noktasında, geçerli olan bir rakamsal değerin olmadığını ben şahsen düşünmüyorum. Nasıl olabilir? Örneğin, okul ücretleri 30 bin TL’den 60 bin TL’ye yükseldiğini düşünelim. Ancak, %65 taban uygulaması geldiği için daha düşük bir eğitim ücreti ödeyebilirsiniz. Ancak, eğitim kurumları zararını çıkarmaya çalıştıkları için, yemek ücretleri, servis ücretleri, okul giysileri, kitap fiyatları gibi ekstralarla aslında buradaki açığı kapatmaya çalışıyorlar.”
İzleyin: Özel okul ücretleri düşer mi? İslam Memiş cevapladı
Özel Okulların Geleceği: Özel Okul Ücretleri, Karşılaştırmalar ve Özel Okul Sayısı
İslam Memiş bir çok okulun ticarethane olduğunu belirterek sözlerine devam etti: “Ne kadar kabul ederseniz de etmezseniz de, eğitim kurumları aslında, özel eğitim kurumları aslında bir noktada bir ticarethaneye benzer. Bir işletme kuruluşlarına benzer. Bu işletmelerde kar mutlaka elde etmek zorundadır. Yani özel okul sahipleri, ciddi miktarda bir sermaye yatırdıkları ve istihdam yarattıkları için, ister istemez burada da bir aylık olarak kazanç elde etmek isterler. Ve bu, ticari bir boyuta, gelir gider dengesine odaklanır. Tabii ki, bu tüm okulları kapsamıyor. Örneğin, Türkiye’de özel okul ve eğitim kurumlarının 12 bin civarında olduğunu düşünelim. Bu 12 binin hepsini kapsamıyor. Gerçekten sadece eğitim için çalışmış, sadece eğitimci olmuş insanların da bu sektörde mücadele ettiğini gözlemliyoruz. Ancak, son iki yıldır Türkiye’de 14 bin civarındaki özel okulların 12 binine gerileme olduğunu da gözlemliyoruz. Yani, yaşam koşullarının her geçen gün biraz daha zorlaşması, maliyetlerin biraz daha artması, bu okul sayılarını da azaltıyor. Benim kişisel kanaatim ve görüşüm şu yönde: Önümüzdeki yıllarda 12 bin civarındaki bu özel okul sayısının yarı yarıya düşme ihtimali çok yüksek. Çünkü bugünkü asgari ücret zamlarına, enerji maliyetlerine ve elektrik, doğalgaz faturalarına veya kırtasiye giderlerine baktığımızda, rekabet her geçen gün biraz daha zorlaşacak. Bu yüzden okul sayısında bir düşüş olabilir diye tahmin ediyorum.”
Eğitim Sektöründe Konuşmamız Gereken Birçok Problemler Var: Özel Okul Ücretleri
İslam Memiş eğitim sorunlarını işaret ederek “Gerçekte, problemler sadece maddi olarak yeni bir zam getirme olayı değil, eğitim sektöründe konuşmamız gereken birçok problemler var. Ancak, benim uzmanlık alanı olmadığı için bu konuya girmeyi hoş olmaz. Bunun yerine, eğitimsiz bir sistem hakkında ayrı bir şekilde tartışmak daha doğru olur. Özel okul patronlarına, eğitimcilerine, velilere ve çocuklara ayrı ayrı tartışmak daha doğru olur. Gerçekte, problemlerin kökten çözülmesi gerekir, ancak buradaki tartışma konusu ücretler olduğu için, özel okul ücretlerine odaklanmak isterim. Özel okul fiyatları Türkiye’de bugün 50.000 liradan 500 bin liraya kadar değişen rakamsal bir değer aralığına sahiptir. Orta gelirli insanların özel okullardaki ücretleri ortalama 100 bin liradır, ancak daha yüksek gelirli insanların çocuklarını okutmaları için 500 bin lira gibi yüksek rakamlara da ihtiyaç duyulmaktadır. Önceden 4+4+4 sistemi vardı, şimdi ise 4+4+ sistemi var. Bu sistemde insanlar çocuklarını daha kolay okutabiliyorlardı. Ancak, yeni sistem ve genişlemiş müfredat nedeniyle insanlar biraz farklı bir eğitim politikası izlemeye devam ediyorlar.” dedi.
Özel Okulların Gelecekteki Durumu Ne Olacak?
“Aslında, bundan sonraki süreçlerde, ben bir veli olarak, çocuğumu özel okullarda okutabilecek miyim? Özel bir hizmet alabilecek miyim? Bu konuşulması gereken bir süreçtir. Özel okullar, adı üzerinde, özel bir hizmet karşılığında verilen özel bir hizmet satın alırsınız. Dolayısıyla, özel bir hizmet aldığınız zaman, maliyeti olan özel bir servis, özel bir yemek veya özel bir güvenlik koşulu alırsınız. Gelecek aylardaki veya yıllardaki asgari ücret zamları, kira zamlarını ve maliyetleri göz önünde bulundurduğumuzda, ben kişisel olarak özel okulların ücretlerinde bir gerileme beklemediğimi düşünüyorum. Burada nasıl bir alternatif izlenebilir? Belki zamanla, önümüzdeki yıllarda, özel eğitim okullarının kapanmalarını görünce, devlet bu süreci ele alabilir. Belki devlet, maliyetine özel eğitim konusunda kendi işletmeciliğini ele alabilir. Ancak, bugünkü ekonomik koşullar ve durumlar dikkate alındığında, velilerimizin evlatlarına okuturken veya gelecekleriyle ilgili planlar yaparken, geçici bir enflasyon süreci var, düzelecek, bu yılı böyle atlatıp seneye tekrar fiyatlar normalleşir mantığıyla bakıp çocuklarını bu şekilde empoze etmeleri veya geleceklerini bu şekilde planlamaları durumunda bir yanılma olabilir. Bu nedenle, farklı alternatifler aramak ve bu yönde önlemler almak gerektiğini düşünüyorum.”
Özel Okullarda Ücretlerin Gerileme Olasılığı ve Devlet Okullarında Eksiklikler
“Özel okulların ücretlerinde bir gerileme olasılığı zor gibi görünüyor. Kira maliyetleri ve diğer kalemler nedeniyle, özel okullarda biraz daha problemler olabilir. Belki devlet okullarına yönelmek daha uygun olabilir, ancak devlet okullarında da eksiklikler olabilir. Örneğin, yabancı dil eğitimi eksik olabilir veya güvenlik ve hijyen konularında sorunlar olabilir. Bu sorunların çözülmesi gerekir. Binaya, müfredata ve eğitimcilere baktığınızda herhangi bir problem görmüyorum.”
Özel Hizmetlerde Bedel Artışı ve Özel Eğitim Kurumlarında Fiyat Güncellemeleri
“Ancak, eğer dikkatli bakarsanız, burada özel bir hizmet aldığınız için, bu hizmetin bedeli her geçen yıl daha pahalı olabilir. Ayrıca, önümüzdeki aylarda veya yaz aylarında asgari ücret artışları tekrar gündeme gelebilir ve bu nedenle de özel eğitim kurumlarında fiyat güncellemeleri olabilir. Bu yüzden, fiyatları öderken, hangi kalemler için ne kadar ödeme yaptığınızı mutlaka bilmeniz gerekir. Eğer %65 tavan uygulaması varsa, ödeme yaptığınız tutarı %65 oranında hesaplarsınız. Ekstra maliyetler için de muhasebe ile pazarlık yapabilirsiniz. Ancak burada, standart bir fiyat politikası olmadığından, velilerin yapması gereken şey mümkün olduğunca fazla pazarlık yapmaktır. Çünkü fiyatlar ailelerin gelirine, durumuna ve şartlarına göre belirlenebilir.
Sonuç olarak, gelecek yıllarda özel okullarda ücret düşüşü beklememek gerektiğini düşünüyorum. Özellikle yeni bir plan programı yaptığınızda, gelecek yıllar için bu özel okulların ücretlerinin yine artmaya devam edeceğini unutmamak gerektiğini maalesef düşünüyorum. Bu nedenle, planlarınızı o yönde yapmanız faydalı olabilir.”