1 ışık yılı kaç km? Işık yılı nasıl hesaplanır?
Astronomiye ilgili olanlar, 1 ışık yılı kaç km yapar bilmek zorundadır. Dünya ile diğer gezegenlerin ve gök cisimlerinin aralarındaki mesafe ölçümlerinde genellikle ışık yılı kullanılır. Bu sayede gök cisimlerin konumları hakkında bilgi edinilir ve incelenme imkanı bulunur. Işık yılının hesaplanmasında, yıl kavramının değişik kriterlere bağlı olmasından dolayı, yaklaşık veriler ortaya konulur.
Genel kabul gören anlayışa göre 1 ışık yılı yaklaşık olarak 9 trilyon kilometre mesafeyi ifade eder. Astrolojide kullanılan büyük oranlı mesafe ölçümlerinde, Dünya’da kullanılan ölçü birimlerinin kullanılması, hesaplamalarda büyük kargaşa meydana getirir. Evrende uzak mesafelerin ölçülmesi, kilometre cinsinden imkansız değildir. Ancak uzun işlemler gerektirir. Bu durum hem zaman açısından, hem de ölçülebilirliğin sağlanmasında zorluklar meydana getirir.
Işık Yılı Nedir?
Işık yılı, ışığın doğrusal denklemde bir yılda almış olduğu mesafedir. İçerisinde yıl kavramının geçmesi, kimi çevreler tarafından zaman ölçü birimi olarak görülse de, genel kabul gören anlayışa ve astrolojiye göre, ışık yılı zaman aralığı değil, uzunluk ölçü birimidir. Dünya güneş etrafında dönüşünü 365 gün, 6 saatte tamamlar ve bu geçen süre bir yıl olarak tabir edilir. Işık yılı 365 gün 6 saat boyunca, aldığı mesafedir.
Işık Yılı Nasıl Hesaplanır?
Işığın kabul gören saniyedeki hızı 300 bin kilometredir. Buna göre;
- 1 dakikada ışığın aldığı yol 30 bin X 60 = 18. milyon kilometre,
- Işığın 1 saatte aldığı yol, 18 milyon kilometre X 60= 1.080.000 kilometre,
- Işığın 1 günde aldığı yol, 1.80.000.000 kilometre X 24 =25.920.000.000 kilometre,
- Işığın 1 yılda aldığı yol, 25.920.000.000 kilometre X 365 = 9.460.800.000 kilometre,
Şeklinde hesaplanır. Astrolojide yaygın olarak ışık yılı kullanılsa da, yaklaşık 3.26 ışık yılına karşılık gelen parsel uzunluk birimi de kullanılır. Işık yılının kesin sonuçla hesaplanabilir olması, Astrolojide büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Işığın saniyedeki hızı göreceli kavram değil, net kavramdır. Uzay boşluğunda hangi konumda olursa olsun, ışığın saniyede ki hızı değişkenlik göstermez.
Astrolojide Neden Işık Yılı Kullanır?
Uzunluk ölçü birimleri günlük hayatta kullanılır. Bu sayede birtakım uzunluklar ve mesafelerin hesaplanması kolaylaşır. En sık kullanılan uzunluk ölçü birimi inç, fit, mil, santimetre, metre, kilometredir. Ancak astrolojinin ilgi alanına giren gök cisimlerinin incelenmesinde, bu birimler oldukça küçük kalır. Hesaplamalarda ve anlatımlarda karmaşaya neden olur. Bu nedenle astronominin ilgi alanına giren ölçümlerde genellikle ışık yılı kullanılır. Bu sayede hesaplamalar daha kolay hale getirilir. Dünyanın en yakın yıldıza olan mesafesi 4.24 ışık yılıdır. Bunu kilometre cinsinden yazmak istediğimizde 38.000.000.000.000 kilometre olarak yazmak gerekir. Daha uzak yıldızları hesaplarken, daha fazla karmaşa meydana gelecektir. Güneş, Dünya’ya 8 ışık dakikası mesafededir. Güneş’ten gelen ışık, Dünya’ya ancak 8 dakika sonra ulaşır.
Işık Hızı Nedir?
Işığın doğrusal denklemde, boşlukta 1 saniyede katetmiş olduğu mesafeye ışık hızı denir. Işık bir saniyede 299.792.458 metre, diğer bir deyişle 186.000 mil yol kateder. Bu değerler hassas ölçümlerde kullanılır. Genel kullanımlarda ışığın bir saniyedeki hızı 300 bin kilometre mesafe katettiği varsayılır. Işık hızında seyahat etmek mümkün olsaydı, 1 saniyede Dünya’nın etrafını 7 kez dolaşılırdı.
Bazı Gök Cisimlerinin Dünya’ya Işık Yılı Cinsinden Mesafeleri
Astroloji gök cisimleri ile ilgili sürekli araştırmalar yapmakta, sürekli gelişen teleskoplarla evreni izlemektedir. Gökbilimcilerin çalışmaları sonrasına;
- Dünya, Ay’a 1,5 ışıl saniyesi mesafede.
- Dünya, Güneş’e 8 ışık dakikası mesafede.
- Gökyüzünün en parlak yıldızı Sirius, 8,6 ışık yılı mesafede.
- Nebula 3800 ışık yılı mesafede,
- Yengeç Bulutsu, Dünya’ya 7000 ışık yılı mesafede,
- Betelgeuse yıldızı, Dünya’ya 642 ışık yılı mesafede,
- Andromeda Galaksi, Dünya’ya 2,3 milyon ışık yılı mesafede,
Olduğu tespit edilmiştir. Ölçümlere göre Samanyolu Galaksi’si 15 bin ışık yılı genişliğindedir. Görüldüğü üzere, ışık yılı gökcisimlerinin mesafelerinin ölçülmesinde büyük kolaylıklar sağlamaktadır.
Evrenin büyüklüğü düşünüldüğünde ölçülebilen mesafeler daha yakınmış gibi gelir. M13 yıldız kümesi, Dünya’da yaklaşık 25.100 ışık yılı mesafededir. Bunun kilometre cinsinden hesaplanmasında 240 katrilyon kilometre şeklinde okunması veya 240.000.000.000.000.000 kilometre şeklinde yazılması gerekir. M.13 yıldız kümesinden, Dünya’ya gelen ışık ancak 25.100 yıl sonra ulaşır. Işık yılı bu şekilde telaffuz edildiğinde işlemler daha kolaylaşmaktadır.
Işık Yılının Kullanılmasının Avantajları Nelerdir?
Astrolojide, gök cisimlerinin mesafelerini ölçülmesinde, uzak mesafelere ilişkin işlemlerin gerçekleştirilmesinde ışık yılı büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Işık evrendeki hızı sabittir. Bu durumu doğru ve net sonuçlar elde edilmesini kolaylaştırır. Evrenin neresine gidilirse gidilsin, ışığın bir saniyede boşlukta alacağı yol, 299.792.458 metre değerinde değişiklik meydana getirmez. Işığın hızı zamana göre de değişiklik göstermez. Evrenin var oluşundan bu yana, var olan değerinde değişiklik göstermemiştir.
Işık Yılının Hesaplanmasında Hangi Yıl Tanımlaması Kullanılır?
Bir yıl tanımlamasında, tropikal yıl, jülyen yılı, yıldız yılı ve gregoryen yılı tanımları kullanılmaktadır. Bunların arasındaki ölçümlemede 0.005 kadar sapma görülür. Bu durum verilerin değerlendirilmesinde farklılıklara neden olmaktadır. Uluslararası Astronomi Birliği, bu kargaşalığı ortadan kaldırmak için, astrolojik verilerinde jülyen yılını baz alır. Jülyen yılı 365,25 gün olarak değerlendirilir. Bu süre yaklaşık değerdir. Uluslararası Birim Sisteminde ışık yılı 299.792.458 m/s olarak kabul edilmiştir.
Evren Kaç Işık Yılında Denk Gelir?
Astrolojik çalışmalar neticesinde ortaya konulan verilere göre, evrenin yaklaşık 13.8 milyar yaşında olduğu tahmin edilmektedir. Işığın saniyedeki hızı 300.000 kilometre olarak kabul edildiğinde, teknolojik verilere göre gözlemlenebilen en uzaktaki gökcismi, Dünya’dan yaklaşık 13.8 milyar ışık yılı uzaklıkta olduğu kabul edilir.
Astrolojik gözlemlenebilen evrenin yarıçapı 46 milyar ışık yılı olarak değerlendirilir. Yapılan araştırmalara göre evren hızla genişlemektedir. Gözlemlenen gökcisimleri, Dünya’ya ulaştığında, aslında genişlemeye bağlı olarak daha uzak mesafede olacaktır.
Işık Yılı İle Zamanı Ölçmek Mümkün Mü?
Işık yılı Uluslararası Astronomi Birliği ve Uluslar Arası Birim sistemine göre uzunluk ölçü birimi olarak kullanılmaktadır. Işık yılı ile zamanın ölçülmesi her ne kadar mümkün görünmese de, ışık yılı ölçümleri ile bazı gökcisimlerinin zaman içerisindeki gelişimlerine, oluşumlarına ve zaman içerisinde değişimleri ölçülebilir. Buna rağmen ışık yılının zaman kavramı olarak ifade edilmesi yanlıştır.
Işık Yılı İle Gökcisimlerinin Mutlak Büyüklüğü Hesaplanabilir Mi?
Gökcisimlerinin görünür büyüklük değerlerinin oluşturulmasında 2200 sene önce Hipparchus yıldız kataloğu kullanılmıştır. Geçen zaman içerisinde gökcisimlerinin görünür değerlendirmeler, Hipparchus yıldız kataloğuna benzerlik gösterse de yeni kavramlar getirilmiştir. Bu sistemde cisimler ne kadar parlak görünse de, büyüklük değeri o kadar küçük olur. Sisteme göre görünür büyüklük negatif olabilir. Bu yönteme göre Güneş başta olmak üzere, Ay, Mars ve Venüs negatif görünür büyüklüktedir. Ölçeklendirmeye göre en küçük değer 30 olarak kabul edilir.
Mutlak büyüklük, cisimlerin parlaklıkları karşılaştırılarak belli bir uzaklık kavramı ile tanımlandığında, ne kadar parlak olabileceklerini ortaya koyar. Bu ölçümlemede ışık yılı veya parsec uzunluk birimi kullanılır. Güneşin görünün büyüklük değeri -26.7 olarak kabul edilir. Güneş, Dünya’ya 32.6 ışık yılı uzaklıkta olsaydı, Dünya’ya en yakın yıldız konumunda olan Alpha Centauri kadar parlak görünecekti. Gökcisimlerinin mutlak büyüklüğünün hesaplanması için, mutlak uzunluk ölçü birimi olan ışık yılı veya parsel ölçü birimleri kullanılır.
Işık Yılı İle Bir Yıldızın Kütlesi Hesaplanabilir Mi?
Işık yılı hesaplamaları ile bir yıldızın bileşimini, kütlesini hesaplamak gökbilimciler tarafından kolaydır. Işık yılı hesaplamaları kullanılarak, yıldızın önce uzayda ki rotası ve yörüngesi belirlenir. Yıldız bileşimi, yıldızın yaydığı ışık, ışık yılı hesaplamaları ile yapılarak incelenir. Her atom kendine özgü ışık spektrumu yayar. Yapılan hesaplamalar yıldızın yaşı hakkında da tahminler verir.
Yıldızların yaşının tahmin edilmesinde Hertzprung-Russell Diyagramları ve dönme hızlarından faydalanılır. Geniş kütleli yıldızların yakıtlarını çabuk tüketip, genç öldükleri, Güneş gibi küçük kütleli yıldızların, yakıtlarını geç tüketip geç öldükleri varsayılmaktadır. Yıldızların yaşlarına ilişkin, ışık yılı hesaplamaları ile tahmin elde edilse de, genellikle Güneş’ten daha genç yıldızlarda doğruluk oranı daha yüksek olmaktadır.
NASA kendisine ait TESS Uzay Teleskobu ile Avrupa Uzay Ajansı CHEPS isimli teleskobunun gelişmiş imkanları ile ışık yılından faydalanarak gezegenlerin hakkında araştırmalarını gerçekleştirmeye devam etmektedir.
Gezegenlerin yaşlarının yaklaşık oranlarda tahmin edilebilmesi için, teleskoplar aracılığı ile uzun süreler yıldızın hareketlerinin izlenmesi, yıldızların yaymış oldukların ışıkların, ışık yılı ölçümleri ile ölçeklendirmesi ile gerçekleşmektedir.
Kısa süre önce görev süresi dolmasına rağmen, Kepler Uzay Teleskobu halen bu amaçla kullanılmaktadır. Gelişmiş teknolojiye bağlı olarak gökbilimciler artık yıldızların yaşları ve evrimleri hakkında daha doğru bilgiler ortaya koymaktadır.
remziye kavrak
Ocak 16, 2023Her zaman merak ettiğim etkileyici bilgiler, çok teşekkür ediyorum.