Şekerin zararları nelerdir? Dr. Ayşegül Çoruhlu anlattı

Sağlıklı yaşama oldukça önem verilen günümüzde, şekerin zararları çokça tartışılmaya başlandı. Pek çok uzman, şekerin vücudumuz için adeta bir zehir olduğunu ve tüm şeker ihtiyacının meyveler tarafından karşılanması gerektiğinden bahseder oldu. Şekerin yol açtığı hastalıklar ve aldırdığı kilo tüketmenin ne kadar yanlış olduğunu açıklar nitelikte. Şeker böylesine zararlıyken, yarattığı bağımlılıktan dolayı insanları kendinden vazgeçemez hale getiriyor.

Şekerin zararları

• Hafızayı zayıflatıyor

Şeker tüketimi, vücudu ihtiyacı olan sudan uzak tutuyor. Hücrelere su alımını önleyen şeker, bunun neticesinde beyne gerekli oksijenin gitmesini de engelliyor.

• Kilo aldırıyor

Pek çok insanın mücadele ettiği obezite, günden güne yaygınlaşıyor. Bunun en önemli nedenlerinden biri şeker tüketimidir. Tükettikten sonra ani bir açlığa neden olan şeker, fazla kiloların en büyük düşmanı.

• Cildin bozulmasına yol açıyor

Cilt güzelliği ve sağlığı çok önemlidir ancak şeker alımı yine vücudun susuz kalması nedeniyle cildi de etkiliyor. Su içmek cilt sağlığı için fazlaca önemlidir. Şeker tüketimiyle birlikte cilt bozuluyor ve erken yaşlanıyor.

• Çeşitli hastalıkları beraberinde getiriyor

Diyabet başta olmakla beraber pek çok hastalığa sebep olan şeker tüketimi, böbrekten mideye, karaciğerden kalbe insan vücudunu büyük bir yıkıma sürüklüyor. Verdiği susuzluk etkisinden dolayı karaciğer ve böbrekleri oldukça zora sokan şeker, kalbi olumsuz etkiliyor ve hem damar tıkanmasına yol açıyor hem de tansiyona sebep oluyor.

• Bağışıklık sistemini zayıflatıyor

Bağışıklık sistemi, hastalıklardan korunmak için çok önemli bir kalkan görevi görür. Fazla şeker vücuttaki vitamin ve mineral emilimini azaltıyor. Bu da bağışıklığın düşmesine ve viral enfeksiyonlar başta olmak üzere pek çok hastalığa davetiye çıkarmaya sebep oluyor.

Dr. Ayşegül Çoruhlu, şekerin neden olduğu hastalıklarla ilgili konuştu

Ayşegül Çoruhlu, “Şekerden önce “AGE”den bahsedelim. Yaşlanmayı hatırlatsın bizlere. Bunlar şekerle vücut proteinlerinin arasında yapılmış olan bir tür çapraz bağlanmadır ve bu asla geri döndürülemiyor. Alzheimer hastalığında kafadaki plaklar, çapraz bağlanmış şeker ve proteinin izdüşümüdür. Kolesterol ve damar sertliği de bir tür çapraz bağlanma hatasıdır.” derken, “Kan iyi düzenlenemediği için yüksek kan şekeri kanda dolaşırken ulaştığı her yerde hasar oluşturur. Bu hasarlara örnek olarak iyi kontrol edilmemiş bir diyabet neticesinde gözde katarakt, kalp ve damarla ilgili sorunlar oluşur. Aslında her yemek anında bir pik yapıyor vücudumuz AGE ile ilgili. Vücuda enerji giriyor ve kan şekeri yükseliyor. Laboratuvara gidip açlık şekerimizi ölçtürdüğümüzde doktor buna “tokluk şekeri” dediyse, 2 saat sonra tekrar şekerimize bakılır. Açken ölçülen şeker sonrasıyla ve yemek yedikten sonra ölçülen şeker sonrası değerlerin birbirine yakın olması gerekmekte. Açken şeker 85 ise ve tokken şeker 90 olduysa bunlar birbirine yakın değerlerdir.” dedi. Bu yakın değerlerin bizim aradaki enerjiyi doğru regüle ettiğimiz anlamına geldiğini ifade eden Çoruhlu, arada bir de yemekten 1 saat sonra şekerin en yüksek seviyeye çıktığı bir kan değerimiz olduğunu ve 85, 90 gibi sayıların arasında bu sayı 100’ün üstünde olacağını söyledi. Dr. Ayşegül Çoruhlu, “Kısacası adı “AGE” olan ve bizi yaşlandıran şey ne kadar çoksa, geri dönüşü o kadar imkansızdır. Şeker eşittir yaşlanmaktır.” diyerek sözlerini sonlandırdı.

Şekerin besin değeri

Ayşegül Çoruhlu’nun şekerin zararlarıyla ilgili videosuna buradan ulaşabilirsiniz:

Şekerin Zararları: Üç temel nokta

A. Şekerin sağlığa etkisi

Şekerin tüketimi, sağlık açısından birçok olumsuz etkiye neden olabilir. İşlenmiş şeker, vücutta aniden yükselen kan şekerine yol açarken, uzun vadede şeker hastalığı (diyabet) riskini artırabilir. Yüksek şeker tüketimi ayrıca kalp hastalıkları, karaciğer yağlanması, obezite, diş çürükleri ve hatta kanser gibi ciddi sağlık problemlerine neden olabilir.

Bazı şekerin sağlığa etkileri şunları içerir:

• Şekerin yüksek kalori içeriği, kilo alımına neden olabilir ve obezite riskini artırabilir.
• Yüksek şeker tüketimi, insülin direnci gelişimine katkıda bulunarak tip 2 diyabet riskini artırır.
• Şeker, bağışıklık sistemini olumsuz etkileyebilir ve enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı direnci azaltabilir.
• Şeker, cilt sağlığını etkileyebilir ve sivilce ve diğer cilt sorunlarına neden olabilir.
• Şeker, enerji seviyelerini geçici olarak artırır, ancak ardından hızlı bir şekilde düşer ve yorgunluk hissi yaratır.

B. Şekerin kilo alımına etkisi

Şeker, fazla enerji sağlar ve vücutta depolanır. Yüksek şekerli yiyecekler ve içecekler tüketildiğinde, vücut fazla enerjiyi yağ olarak depolar. Bu nedenle, aşırı şeker tüketimi, kilo alımına katkıda bulunabilir ve obezite riskini artırabilir.

Şekerin kilo alımına olan etkileri şunları içerir:

• Yüksek kalorili şekerli yiyecekler ve içecekler, tokluk hissi oluşturmadan hızlı bir şekilde tüketilebilir.
• Şeker, vücutta insülin direnci gelişimine katkıda bulunarak yağ depolanmasını artırır.
• Şeker, özellikle fruktoz içeren tatlandırıcılar, yağın karaciğerde depolanmasını teşvik eder.
• Yüksek şeker tüketimi, beyindeki açlık ve tokluk duyularını etkileyebilir, daha fazla yemek yeme isteği yaratır.

C. Şekerin diğer hastalıklara neden olma potansiyeli

Şekerli yiyecekler ve içeceklerin aşırı tüketimi, bir dizi hastalık riskini artırabilir. Şeker, inflamasyonu artırarak ve antioksidan seviyelerini düşürerek kronik hastalıkların gelişimine katkıda bulunabilir.

Şekerin diğer hastalıklara olan etkileri şunları içerir:

• Kardiyovasküler hastalıklar: Yüksek şeker tüketimi, kan basıncını artırabilir, trigliserid (kan yağı) seviyelerini yükseltebilir ve kolesterol dengesizliklerine yol açabilir.
• Karaciğer hastalığı: Aşırı şeker tüketimi, karaciğerde yağ birikmesine ve karaciğer yağlanmasına neden olabilir.
• Kanser: Bazı araştırmalar, fazla şeker tüketiminin bazı kanser türlerinin gelişimine katkıda bulunabileceğini göstermektedir.
• Alzheimer hastalığı: Yüksek şeker tüketimi, beyindeki iltihaplanmayı artırarak Alzheimer hastalığına olan riski artırabilir.

Şekerin büyük miktarda tüketimi, sağlık açısından birçok risk taşır ve dikkatli bir şekilde kontrol edilmelidir. Sağlıklı bir yaşam tarzı için dengeli bir diyet ve şeker tüketiminin azaltılması önemlidir.

Şeker Tüketiminin Sağlık Üzerindeki Etkileri

Şeker, her ne kadar tatlı ve lezzetli olsa da, aşırı tüketimi birçok sağlık sorununa yol açabilir. İşte şekerin sağlık üzerindeki bazı olumsuz etkileri:

A. Şekerin kalp sağlığı üzerindeki etkileri

• Aşırı şeker tüketimi, kalp hastalığı riskini artırabilir. Yüksek miktarda şeker yeme, obezite, yüksek kan basıncı, yüksek trigliserit seviyeleri ve düşük HDL (iyi) kolesterol seviyeleri ile ilişkilidir.
• Şeker, kan şekerini yükseltir ve insülin direnci gelişimine yol açabilir. Bu da tip 2 diyabet riskini artırır, bu da kalp hastalığı riskini artırır.
• Şeker, inflamasyonu artırabilir ve oksidatif stresi artırarak kalp sağlığına zarar verebilir.

B. Şekerin bağışıklık sistemi üzerindeki etkileri

• Aşırı şeker tüketimi bağışıklık sistemini zayıflatabilir ve enfeksiyonlara daha duyarlı hale getirebilir.
• Şeker, bağışıklık sistemini baskılayarak inflamasyonu artırabilir ve vücudu hastalıklara karşı savunmasız bırakabilir.
• Şeker, vücutta kötü bakteri ve maya üremesini teşvik edebilir ve sindirim sistemini dengesizleştirebilir.

C. Şekerin diş sağlığına etkileri

• Şeker, diş çürümelerine yol açabilen asit oluşumunu teşvik edebilir.
• Şeker, ağızda bakterilerin üremesine yol açarak plak oluşumunu artırabilir.
• Aşırı şeker tüketimi, diş minesini zayıflatarak diş hassasiyetine ve çürüklere neden olabilir.

Bu olumsuz etkileri azaltmak için, şeker tüketimini sınırlamak önemlidir. Aşağıda şeker tüketimini azaltma ipuçları bulunmaktadır:

• İşlenmiş gıdalardan uzak durun. İşlenmiş gıdalar genellikle yüksek miktarda eklenmiş şeker içerir.
• Şekerli içeceklerden kaçının. Bunlar genellikle yüksek miktarda şeker ve boş kalori içerir.
• Etiketleri okuyun ve gıdalardaki saklı şekerleri belirleyin. Bisküvi, tatlılar, şekerli yoğurtlar gibi yiyecekler genellikle yüksek miktarda şeker içerir.
• Taze meyve tüketimi tercih edin. Taze meyveler doğal şeker içerir, ancak aynı zamanda lif ve diğer besin maddeleri de sağlar.
• Alternatif tatlandırıcılar kullanın. Bal, akçaağaç şurubu veya stevia gibi tatlandırıcıları deneyin.

Şekerin Kilo Alımına Etkisi

A. Şekerin vücuttaki yağ depolama mekanizması

Şekerin kilo alımı üzerindeki etkileri araştırıldığında, vücuttaki yağ depolama mekanizması ön plana çıkar. Şekerli besinler tüketildiğinde, kan şeker seviyeleri hızla yükselir ve bu durum insülin salınımını tetikler. İnsülin, glukozun hücrelere taşınması ve enerji olarak kullanılmasını sağlar. Ancak, fazla miktarda şeker alımı insülin miktarının artmasına neden olabilir.

Yüksek miktarda insülin salınımı, karaciğerde glukozun glikojen olarak depolanmasına ve aynı zamanda yağ asitlerinin trigliserit şeklinde depolanmasına neden olur. Bu durumda, vücut enerji olarak kullanacağı glukozu tüketmez ve yağ olarak depolar. Sonuç olarak, şekerli besinlerin aşırı tüketimi vücutta yağ depolanmasına yol açabilir ve kilo artışına neden olabilir.

B. Şekerin açlık hissi ve iştah üzerindeki etkileri

Şekerli besinlerin tüketimi sonucunda kan şekerindeki hızlı yükseliş ve düşüş, açlık hissi ve iştahı etkileyebilir. Yüksek miktarda şeker alımı, kan şekerinin aniden yükselmesine ve hızlı bir şekilde düşmesine neden olabilir. Kan şekerindeki bu dalgalanmalar, açlık hissinin daha hızlı ortaya çıkmasına ve daha fazla yemek yeme isteği oluşturmasına yol açabilir.

Örneğin, tatlı bir atıştırmalık tüketildiğinde kan şekerindeki ani yükseliş, daha sonra kan şekerinin düşmesiyle sonuçlanır. Bu durumda, vücut daha fazla şeker veya karbonhidrat tüketmek için sinyaller gönderir. Böylece, aşırı şeker tüketimi açlık hissini artırabilir ve iştahı kontrol etmekte zorluk yaşanmasına neden olabilir.

C. Şekerin metabolizma hızı üzerindeki etkileri

Şekerli besinlerin tüketimi aynı zamanda metabolizma hızını da etkileyebilir. Araştırmalar, yüksek miktarda şeker alımının metabolizmanın yavaşlamasına ve enerji harcamasının azalmasına neden olabileceğini göstermektedir.

Şekerin metabolizma hızı üzerindeki etkisi, insülin direnci ve tip 2 diyabet gibi sağlık sorunlarıyla ilişkilidir. Yüksek miktarda şeker alımı, insülin direncinin gelişmesine ve glukozun hücrelere taşınmasının zorlaşmasına yol açabilir. Sonuç olarak, vücut enerjiyi verimli bir şekilde kullanamaz ve metabolik hız düşer.

Metabolik hızdaki bu düşüş, kilo alımına ve kilo verme çabalarının daha zor olmasına neden olabilir. Ayrıca, yavaşlayan metabolizma, vücudun daha az enerji harcamasına ve daha fazla enerjiyi yağ olarak depolamasına yol açabilir.

Şekerin Sağlıklı Alternatifleri

A. Doğal tatlandırıcılar ve şeker alternatifleri

Şekerin zararlarından kaçınmanın bir yolu, doğal tatlandırıcılar ve şeker alternatiflerini tercih etmektir. İşte bazı sağlıklı şeker alternatifleri:

1. Stevia: Stevia, bitkisel bir tatlandırıcıdır ve şekerden çok daha düşük kalori içerir. İnsülin seviyelerini etkilemez ve kan şekeri seviyelerini kontrol altında tutmaya yardımcı olabilir.

2. Bal: Bal, doğal bir tatlandırıcıdır ve antioksidanlarla doludur. Aynı zamanda bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olabilir ve yara iyileşmesini destekleyebilir.

3. Akçaağaç şurubu: Akçaağaç şurubu, doğal bir tatlandırıcıdır ve lif içeriği nedeniyle kan şekerinin yavaş bir şekilde yükselmesine yardımcı olabilir.

4. Hindistan cevizi şekeri: Hindistan cevizi şekeri, düşük bir glisemik indekse sahiptir ve şekerden daha az etkisi olan doğal bir tatlandırıcıdır.

Bu doğal tatlandırıcılar, şekerin yerine geçebilecek sağlıklı alternatiflerdir. Ancak, bu tatlandırıcıların da dikkatli ve dengeli bir şekilde tüketilmesi önemlidir.

B. Beslenme düzeninde şekerin azaltılması için ipuçları

Şeker tüketimini azaltmanın başka yolları da vardır. İşte sağlıklı bir beslenme düzeninde şekerin azaltılması için bazı ipuçları:

1. Etiketleri okuyun: Satın aldığınız gıdaların etiketlerini dikkatlice okuyun ve gizli şeker kaynaklarını tanıyın. Şeker, farklı isimler altında saklanabilir (örneğin, güçlendirici, fruktoz şurubu, glikoz, vb.)

2. Ev yapımı yemekler tercih edin: Hazır gıdalar ve paketlenmiş atıştırmalıklar genellikle eklenmiş şeker içerir. Bu nedenle, mümkün olduğunda ev yapımı yemekler tercih edin, böylece tam kontrol sahibi olabilirsiniz.

3. Tatlı ihtiyacınızı doğal olarak karşılayın: Meyve tüketerek tatlı ihtiyacınızı doğal olarak karşılayabilirsiniz. Meyveler, doğal şeker içeriğiyle sağlıklı bir atıştırmalık seçeneğidir.

4. Tatlıları sınırlayın: Şekerli tatlıları sınırlayın ve ölçülü bir şekilde tüketin. Özellikle rafine şekerden yapılan tatlılar yerine doğal tatlandırıcılar kullanarak daha sağlıklı alternatiflere yönelin.

C. Şeker içeren gıdaların dikkatle tüketilmesi için stratejiler

Bazı gıdaların içerdikleri şeker miktarı daha yüksektir ve dikkatlice tüketilmelidir. İşte şeker içeren gıdalar için bazı stratejiler:

• İçecek seçimine dikkat edin: İçeceklerdeki şeker miktarı genellikle göz ardı edilir. Şekerli içecekler yerine su, bitki çayı veya şekersiz içecekleri tercih edin.

• Atıştırmalıkları takip edin: Atıştırmalıkların içerdiği şeker miktarını takip edin. Örneğin, hazır meyve suları ve paketlenmiş atıştırmalıklar genellikle yüksek miktarda şeker içerir.

• Daha az işlenmiş gıdalar tercih edin: Daha az işlenmiş gıdalar genellikle daha az şeker içerir. Taze meyve, sebzeler, et ve balık gibi doğal gıdaları tercih edin.

Şekerin zararlarından kaçınmak için bu stratejileri takip ederek daha sağlıklı bir beslenme düzeni oluşturabilirsiniz.