Yüzyılın Beyin Cerrahı olan Gazi Yaşargil kimdir? İşte Gazi Yaşargil’in yaşam öyküsü

Ülkemiz bilim açısından her ne kadar batılı ülkelerin arkasında kalmış gibi görünse de çok kaliteli ve tüm dünyaya mal olan bir sürü bilim adamı yetiştirmiş ve yetiştirmeye devam etmektedir. Türk Eğitim Sistemi her ne kadar bazı aksaklıklara ve yetersizliklere sahip olsa da bu olumsuz durum bazı kişiler için (Oktay Sinanoğlu, Aziz Sancar, Gazi Yaşargil vs.) asla bir bahane olmamıştır. Bulunduğumuz bölgede çok kadim bilgilere ve medeniyetlere ev sahipliği yaptığından kendini gerçekleştirmek isteyenler için çok iyi bir ortamdır. Ancak ülkemizde pek çok olay olduğundan bilimin ilerlemesi biraz yavaşlamıştır. Özellikle son 40-50 yılda ülkede meydana gelen darbeler, terör olayları ve eğitim sisteminin sürekli değişmesi pek çok alanda gerilemelere neden olmuştur. Pek çok bilim adamı kendini daha iyi geliştirmek adına başta Amerika olmak üzere batılı ülkelere gitmiş ve ülkemizi gururla temsil etmiştir.

Bulunduğumuz coğrafya ve geçmişin bizlere bıraktığı bilgi birikimleri sayesinde pek çok alanda ilklere imza atılmıştır. Örneğin dünyanın ilk beyin ameliyatının Anadolu coğrafyasında yapıldığı tespit edilmiştir. Anadolu’nun tam kalbinde (Konya) yaşamış olan Çatalhöyük, dünyada daha önce yaşanmamış pek çok şeye imza attıklarından çok önemli bir yer tutmaktadırlar. Yapılan arkeolojik kazılar sayesinde pek çok kafatasına rastlanılmıştır. İçlerinden birisinin çok iyi bir şekilde ameliyat edildiği yapılan bilimsel araştırmalarla kanıtlanmıştır. O dönemde insanların bunu nasıl yaptıklarını hala çözmemiş olsak ta dünyada ilk olması hasebiyle çok fazla önem arz etmektedir. Anadolu coğrafyasında yaşayan bir sürü medeniyet bilimle uğraşmış ve bu uğraşlarını gelecek nesillere aktardıklarından şuan hala kullanılmaktadır. Her gelen medeniyet eski medeniyetin bilgilerinden yaralanarak kendisini ilerletmişlerdir. Örneğin Antik Sümer ve Babil medeniyetlerinden istifade eden Mezopotamya halkı zamanla gelişmiş ve dünya çapında ilklere imza atmışlardır. Dünyanın ilk bilim merkezi olarak tanımlanan üniversiteyi şehrin merkezine kurarak eğitime verdikleri önemi göstermişlerdir. Astronomide, tıpta, matematikte, fizikte ve kimyada kısaca pek çok disiplinde dünyaya örnek olmuşlardır.

Kadim tarihimizde özellikle Selçuklu ve Osmanlıda tıp, matematik, kimya, fizik gibi alanlar çok ileri seviyede olduğu için ülkemizde bu bilgilerden halen daha istifade edilmektedir. Bu bilgiler ışığında pek çok bilim adamımız dünya tarihine adını altın harflerle yazdırmış ve kadim medeniyetimizi temsil etmiştir. Özellikle Selçuklu ve Osmanlıdan kalma eserlerin araştırılması ve aktarılan bilgiler sayesinde ülkemiz başta tıp olmak üzere pek çok alanda ilerleme kaydetmiştir. Yüzyıllardır kullanılan teknikler, uygulamalar modern bilime uyarlanarak pek çok hastalığın tedavisi bulunmuş ve tıp dünyasına yeni ilaçlar kazandırılmıştır. Ülkemizdeki eğitim sistemi her ne kadar eksiklikler barındırsa da bizden önceki atalarımızın bizlere bıraktığı bilgiler sayesinde pek çok ilke imza atılmıştır. Dünyada hiç yapılamayan pek çok ilke ülkemizin bilim adamları imza atmıştır. Örneğin dünyanın en genç profesörü bir Türk bilim adamıdır. Yine başka bir örnek vermek gerekirse DNA onarımı alanında çalışmalar yaparak Nobel kimya ödülü alan bilim adamı da bir Türk’tür. Üstelik eğitim gördükleri dönemlerde ülke içinde pek çok karışıklık ve olay vardı. Ancak içerindeki azim hiçbir şekilde sönmemiş ve kendilerini bilime adayarak tarihe isimlerini altın harflerle yazdırmışlardır.

Tarihe ismini altın harflerle kazdıran bilim adamlarımızdan biriside Gazi Yaşargil’dir. Çünkü kendisi yüzyılın beyin cerrahı unvanını alarak bir ilke imza atmış ve tüm dünyada tanınan birisi olmuştur. Gazi Yaşargil, tıpkı diğer bilim adamlarımız gibi enerjisini ve bilgi birikimini Anadolu coğrafyasından alan ve bunu geliştirerek tüm dünyaya mal eden bir bilim adamıdır. Her insan işlenmeye hazır bir cevher gibidir. Kimi insanlar bu cevheri çok iyi işlemekte kimileri ise işlemedikleri için cevherleri körelmektedir. Gazi Yaşargil kendisinde bulunan cevheri çok iyi işlemiş ve kendisini gerçekleştirmiştir. Kendi alanında ilklere imza atmış ve tüm insanlığa umut olmuştur. İnsanlığa sunduğu faydalar sayesinde pek çok kişi hayatta kalmış ve yaşama tutunmuştur. Gerçekleştirdiği Bypass ameliyatı ile çoğu insana umut olmuştur. Kendisi hiçbir zaman yılmamıştır. Yaşadığı zorluklar, önüne çıkan olumsuzluklar onu yolundan döndürmemiş ve gelişmesine engel olamamıştır. Çalışmalarını yaptığı dönemler 2. Dünya savaşı yıllarına denk gelse de bilimsel çalışmalarına devam ederek kendisini insanlığa adamıştır. Peki, Gazi Yaşargil kimdir? İşte detaylar…

Gazi Yaşargil kimdir?

Yaptığı çalışmalar ve bilime kazandırdıkları düşünüldüğünde ona çok borçlu olduğumuzu görmekteyiz. Gazi Yaşargil 06 Temmuz 1925’te Lice’de yani Diyarbakır’da dünyaya gelmiştir. Babası Diyarbakır’ın Lice ilçesinde kaymakamlık yaptığı için Gazi Yaşargil’de Lice’de hayata gelmiştir. Gazi Yaşargil daha 3 aylıkken bulunduğu yeri değiştirmek zorunda kalmıştır. Bu zorunluluk babasının tayini ile ilgilidir. Babası ailesini de alarak Ankara’ya taşınmıştır. Aileni pek çok ferdi doktor olmuştur.

Mahmut Gazi Yaşargil, lise eğitimini Ankara’da Atatürk Lisesi’nde okudu. Lise eğitiminin ardından yine Ankara’da üniversiteye başladı. 1944 yılında eğitim için Almanya’ya giden Gazi Yaşargil, 1 yıl sonra Almanya’dan ayrılmak zorunda kaldı. Çünkü tüm dünyayı kasıp kavuran 2. Dünya savaşı baş göstermişti. Gazi Yaşargil Almanya’dan ayrılarak İsviçre’ye gitti. Orada Bael Üniversitesine geçerek eğitimini orada sürdürmeye başladı. 1950 yılına kadar İsviçre’de kalan Gazi Yaşargil doktora eğitimini tamamlayarak farklı üniversitelere geçmiştir. Bir zamanlar psikiyatri bölümünde görev yapan Gazi Yaşargil, daha sonraları nöroloji alanına yönelmiş ve beynin anatomisi başta olmak üzere pek çok alanda çalışmalar yapmaya başlamıştır. 1953 yılına gelindiğinde Gazi Yaşargil tekrardan Basel üniversitesine gitmiştir. Bu üniversitede nöroşirüji bölümünde görev yapmaya başlamıştır.

Beyin alanında çalışmalar yapan Gazi Yaşargil çalışmalarını bitirdikten sonra Zürih’e geçmiş ve burada da çalışmalarına devam etmiştir. Gazi Yaşargil, Zürih’te çalışmalarına devam ederken bir ilke imza atmış ve cerrahi mikroskop kullanarak ilk beyin bypass ameliyatını yapmıştır. Bu dünya tarihinde bir ilk olduğu için Gazi Yaşargil artık tüm dünyada tanınan bir bilim adamı konumuna yükselmiştir. Bulunduğu ortamda kullanılan materyallerin yetersiz olduğunu fark eden Yaşargil, bu konuda da çalımalar yapmıştır. Yaptığı çalışmalar neticesinde Gazi Yaşargil, 1973 yılında profesörlük unvanını kazandı. Ardından da Zürih Üniversite’si Nöroşirüji Bölümü’nün bölüm başkanlığına getirildi. Beyin alanında çalışmaları sayesinde pek çok ödüle layık görülmüştür. Pek çok farklı üniversitede binlerce kişiye dersler vermiş ve onlara katkı sağlamıştır. Gazi Yaşargil, Mikrosinir cerrahisini kurmuş ve beyin alanında kendisini daha da ileriye taşımıştır. Bu çalışmaları neticesinde tüm dünyada “Yüzyılın Beyin Cerrahı” unvanını elde etmiştir. Yaşamı boyunca birden fazla ödüle layık görülmüş ve pek çok başarıya imza atmıştır. Kendisinden sonra gelecek olanlar için çok büyük birikimler bırakarak kendisinin gelmiş olduğu noktayı yeni nesillerin aşmasını istemiş ve bir nevi yolunu açmıştır. 2013 yılında emekli olan Gazi Yaşargil, Yeditepe üniversitesi tıp fakültesinde aktif olarak çalışmaktadır.

Mahmut Gazi Yaşargil, doğduğu andan itibaren sürekli zorluklar yaşamış ancak asla pes etmemiş bir bilim adamıydı. Eğitimin aksayan yönleri, bazı alanlarda yetersiz kalışı ve daha pek çok olumsuzluğa rağmen kendini geliştirmekten geri durmamıştır. İlk akademik çalışmaları 2. Dünya savaşı ile duraksama yaşasa da bu durum onda olan azmi söndürmemiştir. Adını tarihe altın harflerle yazdırarak tüm dünyaya örnek olmuş ve ülkemizi gururlandırarak temsil etmiştir.

Bilimsel Yayınları

13’Ü MONOGRAF OLMAK ÜZERE 340 YAYIN (Peer Reviewed Journal)
1957 Roentgenological diagnosis of exophtalmus unilateralis (Almanca)
1957 Vascular diseasesof the vertebral and basialar atreries (Almanca)
1958 The cerebral aneurysm (Almanca)
1962 The vertebral angiography (Almanca)
1965 Cerebral angiography (Almanca)
1967 Mikro – Vascular Surgery (İngilizce)
1968 Cerebral angiography (İngilizce)
1969 Microsurgery applied to neurosurgery (İngilize)
1984 Microneurosurgery Vol. I: intracranial Aneurysms (İngilizce)
1984 Microneurosurgery Vol. II: intracranial Aneurysms (İngilizce)
1987 Microneurosurgery Vol. IIIA: AVM of the Brain (İngilizce)
1987 Microneurosurgery Vol. IIIB: AVM of the Brain (İngilizce)
1994 Tumors of the Central Nervous system (İngilizce)
Microneurosurgery Vol. IVA:
Microneurosurgery Vol. IVB:
1996 Tumors of the Central Nervous system (İngilizce)

Onursal Profesör

1990 İbni Sina Üniversitesi, Ankara, Türkey
1991 Cerrahpaşa Üniversitesi, İstanbul, Ankara
1993 Onursal Nöroşirurji Prof. Yaşargil, Üniversite Zürich
1999 Univercity of Lima, Peru
2000 Hacettepe Üniversitesi Ankara, Turkey
2001 Capital University of Medical Sciences Beijing, China
2001 Fourth medical university, Xian, China
2003 Tartu Üniversitesi, Tartu – Estonya
2003 Ondokuz Mayıs Üniversitesi Samsun, Türkiye
2003 Friedrich Schiller Üniversitesi, Jena, Almanya
2005 Moskova, Burdenko Üniversitesi
2013 UAMS, Little Rock Arkansas (USA)

Ödülleri

1957 İsviçre oftalmoloji derneği A. Vogt ödülü
1968 İsviçre tıp bilimleri akademisi Robert Bing ödülü
1976 İsviçre Devlet (Marcel Benoist) ödülü
1981 Uluslar arası mikrocerrahi derneği öncü mikrocerrah ödülü, Sidney, Avustralya
1988 Universite di Napoli e della compagna (onur madalyası)
1992 Türkiye Cumhuriyeti Tıp ödülü
1997 Dünya Nöroşirurji dernekleri federasyonu altın madalyası
1998 Arkansas tıp bilimleri üniversitesi seçkin öğretim üyesi ünvanı
1998 Brezilya Nöroşirurji derneği’nce “Yüzyılın Nöroşirürjiyeni” ünvanı
1999 Avrupa Nörolojik cerrahlar birliği onur madalyası
2000 Amerikan nörolojik cerrahlar kongresi “Yüzyılın Adamı1950–2000” ünvanı
2000 Arkansan Tıp Bilimleri Üniversitesinde M.Gazi Yaşargil adına beyin cerrahisi kürsü vakfı kuruldu
2000 Alman beyin cerrahisi derneğinin Fedor Krause madalyası
2000 Amerika cerrahlar koleji onur üye madalyası
2000 Tüba ödülü
2000 Türkiye cumhuriyeti Devlet Nişanı
2002 Uluslararası Francesco Durante, ödülü, İtalya
2002 Puusepp Onur Madalyan, Tartu Üniversitesi, Estonya
2005 Dünya Beyin Cerrahları Akademisi ilk altın onur ödülü
2005 Milli Egemenlik Onur Ödülü, Türkiye Büyük Millet Meclisi
2006 Tassa Türkis-American scientists and scholar assucistiu annual Conference Drexel University Philadelphia
2007 Independence Medal of the First Order of United Arab Emirates
2008 Türkiye Büyük Millet Meclisi Ödülü