En ideal çocuk yetiştirme – Çocuk yetiştirirken nelere dikkat edilmelidir?

Çocuk eğitimi tarihin hemen hemen her döneminde önemli görülen bir eğitimdir. Ancak çoğu zaman da ihmal edilmiş bir eğitimdir. Özellikle günümüzde gelişmiş olan toplumlar zamanında çocuk eğitimine önem verdiklerinden günümüzde pek çok ilke imza atmaktadırlar. Çünkü çocuk ilk başlarda işlenmemiş bir maden gibidir. Onu eğiten anne – baba, öğretmen ve ya yakın çevresi, çocuk gelişimi için oldukça önemlidir. Çocukların gelişimi çok uzun bir süreç olduğundan istenilen sonuca hemen ulaşılamamaktadır. Ancak günümüzde çoğu anne babalar (ebeveyn) çocuklarından yapamayacakları şeyler bile istemektedirler. Örneğin gelişim özelliklerini ve yaş aralığını dikkate almadan çocuklardan çoğunlukla akademik başarı beklemektedirler. Bu durum çocuklar için çok sıkıntılı ve zorlu bir süreç olduğundan ebeveynlerin istediklerini yapamıyorlar. Bu isteklerde yerine gelmeyince anne babalar genellikle çocuklara ceza vermektedir. Ancak ceza bir çözüm değil, aksine bir problemdir.

Tarihe genel olarak baktığımızda çocuk eğitimi her toplumda önemli görülmüştür. İlk çağlardan itibaren okulların kurulması çocuk eğitimi açısından çok önemlidir. Çocuklar genellikle ilk olarak dini eğitim almaktaydılar. Bunun yanında erkekler babalarından kızlarda annelerinden eğitim alarak kendilerini geliştirmekteydiler. Genellikle her toplumda sadece soylu kesimler eğitim görmekteydi. Diğer çocukların eğitim görme hakkı maalesef ki bulunmuyordu. Ancak zaman ilerledikçe bu alanda çocuk büyük eksikliklerin olduğu farkedilmiştir. Özellikle sanayi devriminden ve dünya savaşlarından sonra çocuk eğitimi çok büyük önem kazandı. Bu duruma bağlı olarak pek çok okul açılmıştır. Çocuk eğitimi alanında pek çok araştırmalar yapılmıştır.

Çocuk eğitimi sırasında anne ve babaların en büyük hataları nelerdir?

• Aşırı otoriter olmaları.
• Çok fazla korumacı tutum sergilemeleri.
• Tutarsız davranışlar sergilemeleri.
• Mükemmelliyetçi olmaları.
• Yaş ve gelişim özelliklerini dikkate almamaları.
• Süreçten çok sonuca odaklanmaları.
• Çocukların soru sormalarına engel olmaları.
• Çocuklar adına konuşmaları ve kararları çocuklar adına vermeleri,

Çocuk eğitimi sırasında anne babaların en büyük hataları yukarıda sıralandığı gibidir. Nitekim yapılan pek çok araştırmada da bu gerçek gözler önüne serilmiştir. Anne babalar otoriter bir tavır takındıklarında çocuğun bastırılmasına ve susmasına neden olmaktadırlar. Çocuk kendi ihtiyaçlarını, duygu ve düşüncelerini, fikirlerini istediği gibi ifade edemediği için çok büyük eksiklik yaşar. Bu eksiklik pek çok alanda (özellikle sosyal duygusal alan) çocuğun problemler yaşamasına neden olmaktadır. Ayrıca annenin aşırı korumacı bir tutumda olması da çocuğun gelişimi ve ileriki yaşantısı için çok büyük bir problem teşkil etmektedir. Çünkü her istediği hazır olarak verilen çocuk artık diğer insanlardan da her şeyin hazır olarak ona verilmesini isteyebilir. Bu da ileriki dönemlerde pek çok alanda sorunlar yaşamasına neden olmaktadır.

Çocuk eğitimi sırasında yapılan en büyük hatalardan biriside anne ve babanın tutarsız davranışlar sergilemesidir. Çocuk ilk olarak anne ve babasını rol model aldığından ebeveynlerinden gördüklerini aynı şekilde tekrar etmektedir. Ancak tutarsız davranışlar sergilemek çocuğun kafasını karıştırmaktadır. Çocuk kafası karıştığı için de anne ve babadan uzak durabilir. Bu da çocuk gelişiminde hiç istenmeyen bir durumdur. Bunun yanı sıra anne ve babanın mükemmelliyetçi olması da çocuk gelişimini çok büyük bitr sekteye uğratmaktadır. Çocukların süreç içerisinde edindikleri deneyimler, kazanımlar her zaman sonuçtan daha önemli olduğundan anne ve babalar bunu göz ardı edebilmektedir. Çocuğun sadece sonuçta ne yaptığına bakan anne baların çocukları genellikle içe kapanık, sessiz, kimseyle çok fazlsa iletişime geçmeyen ve sadece akademik başarıya odaklanmaktadırlar.

Anne babanın çocuk eğitiminde gözden kaçırdığı ve belkide en önemli olan nokta da çocuğun yaş aralığı ve gelişim özelliklerinin dikkate alınmamasıdır. Örneğin 5 yaşındaki bir çocuktan çarpma ve ya bölme işlemi yapmasını istemek çocuğun okula karşı olan tutumunu da çok fazla değiştirmektedir. Çocuğun yaş aralığı ve hazır bulunuşluğu o işlemleri yapmaya müsait olmadığından istenileni yapamamaktadır. Anne ve babalar bu alanda çocuğun yetersiz kaldığını düşünerek oyunu yasaklamakta ve özel derslerle çocuğun çok küçük yaşlarda akademik bilgiyle donatılmasını sağlamaktadırlar. Ancak anne ve babalar bu durumu göz ardı ettikleri için çocuğun gelişimini olumsuz yönde etkilemektedirler.

Çocuk eğitimi neden önemlidir?

Çocuklar dünyaya işlenmemiş bir maden olarak gelirler. Bu madeni işlemek ve kendi potansiyellerinin farkına varmak ilk önce anne – babanın ardından da eğitimcilerin işidir. Ancak bu konuda dikkat edilmesi gereken pek çok husus bulunmaktadır. Çocuk gelişimi çok hassas olduğundan çocuğun özgüvenini zedelemeden ve kendimize bağımlı hale getirmeden eğitim vermemiz gerekmektedir. Yani çocuklara sadece rehberli etmemiz gerekmektedir. Onun dışında kullandığımız dile ve takındığımız tutuma da çok dikkat etmemiz gerekmektedir. Örneğin aşırı korumacı ve ya otoriter bir ebeveyn tutumunun sergilendiği evden ve ya okuldan çocuklar çok olumsuz etkilenerek çıkacaklardır. Onun için çocuk eğitimine çok dikkat etmemiz gerekmektedir. Peki, çocuk eğitimi nasıl olmalıdır? Çocuk eğitiminde nelere dikkat edilmelidir? Hepsi ve daha fazlası için işte detaylar…

En ideal çocuk yetiştirme adımları nelerdir?

• Açık ve anlaşılır bir dil kullanılmalıdır.
• Çocuk ile konuşurken göz teması kurulmalı ve ebeveynler çocuğun boy hizasına kadar eğilmelidir.
• Anne ve babalar, çocuklarının mükemmel olmalarından vazgeçmeli.
• Çocuk mutlaka oyundan mahrum bırakılmamalıdır.
• Anne ve babalar aşırı izin verici ve ya aşırı otoriter tutumlardan vazgeçmeliler.
• Anne ve babalar, çocuğa mutlaka sorumluluk vermelidir. Bu sayede çocuğun kendisine olan özgüveni artacaktır.
• Demoktratik bir tutum sergilenilmeli.
• Ceza en son çare olmalı ve fiziksel acılar gerektiren cezalardan mutlaka kaçınılmalıdır.
• Anne ve babaların davranışları birbiriyle örtüşmelidir. Tutarsızlıktan kaçınılmalıdır.
• Anne ve babalar koşulsuz şartsız çocuklara değer vermeli ve onları sevmelidir.
• Ebeveynler çocuklarını asla bir başka çocukla kıyaslamamalıdır.
• Anne ve babalar sonuca değil sürece bakmalıdır.
• Anne ve baba yeri geldiğinde hayır demesini bilmelidir. Ancak bunu sert bir dille söylememelidir.
• Sen dili yerine ben dili kullanılmalıdır.
• Çocukların kendilerini her alanda geliştirebilmeleri için onlara zengin olanaklar ve imkanlar sağlanmalıdır.
• Anne ve babalar bazı zamanlarda çocuklarıyla baş başa zaman geçirmeliler.

Anne ve baba, çocuğun ilk öğretmenleri oldukları için çocukta rol model olarak anne ve babasını almaktadır. Anne ve babasından gördükleriyle karakteri şekillenen çocuklar yetişme tarzına göre kendisini geliştirmekte ve ya pasif durumda kalabilmektedir. Anne ve babanın çocuk eğitiminde dikkat etmesi gereken pek çok husus bulunmaktadır. Anne ve baba her şeyden önce çocuğu koşulsuz şartsız sevmeli ve ona değer vermelidir. Bu çocuğun sevilmediğini hissetmesine neden olacağından çocukta pozitif bir düşüncenin yerleşmesine olanak tanımaktadır. Aynı zamanda anne ve babanın kullandığı dilde çok sade, açık ve anlaşılır olmalıdır. Bunun dışında anne ve babalar çocuklarıyla konuşurken göz teması kurmalı ve çocuğun boy hizasına kadar eğilmelidirler. Bunu yaparak çocuğun bir birey olduğunu ve çok değerli olduğunu hissettirebilirler. Ayrıca çocuğun bir işi yapması ve başarabilmesi için mutlaka çocuğa sorumluluk vermelidirler. Her şeye hazır konan çocukların ileriki yaşantılarında çok fazla zorluk yaşadığı tespit edilmiştir. Onun için çocuklar mutlaka kendi işlerini kendileri yapmalıdır.

Anne ve babanın sergilemiş olduğu tutum demokratik olmalıdır. Demokratik tutum gerektiğinde hayır diyebilmeyide gerektirdiğinden son derece önemlidir. İletişimde sen dili yerine ben dili tercih edilmelidir. Böylelikle hiç kimse suçlanmamış olur. Ayrıca anne ve babalar davranışlarında tutarlı olmalıdırlar. Tutarsız davranmaları çocuğun kafasını karıştıracağından pek çok problemin meydana gelmesine neden olabilirler. Bu ve buna benzer adımlarla en doğru şekilde çocuk eğitimi verilebilir. Her şeyin başı çocukluk olduğu için çocukların ilk yılları sonraki dönemleri de çok fazla etkilemektedir.