Bankadaki param garantide mi? Banka batarsa, param ne olur? Para ve Altın Piyasaları Uzmanı İslam Memiş yanıtladı

Para Piyasaları Uzmanı İslam Memiş, bankada bununan paraların garantide mi olduğunu, hangi türde paraların, ne kadarının devlet garantisinde olduğunu Soru.com.tr izleyicileri için cevapladı.

Banka mevduatındaki param garanti kapsamında mı? Banka batarsa, param ne olur?

İslam Memiş: “Çünkü seçim dönemlerinde, ekonomik buhranı yaşandığı dönemlerde, insanlar kendini çok gergin hissediyor. Korkuyor panikliyor. Özellikle istihbarat faaliyetleri sosyal medyada daha çok yapılıyor. Buna inananlar oluyor, korkan oluyor. Tedirgin olanlar oluyor ve haliyle de maalesef inanalar da bankadan gidiyor parasını çekiyor. Ama bunu çekerken de büyük bir risk almış oluyor. Hırsızlığa karşı, kayıplara karşı veya sistemden çıkararak kendini daha çok güvende hissediyor. Ama aslında çok büyük bir risk alıyor. Peki acaba onların dediği gibi paralar güvende mi? Acaba banka batarsa, her şeyimiz yok oluyor mu? Böyle bir şey var mı? Bakalım, böyle bir şey var mı? Arkadaşlar, bu bankadaki paralar batacak paralarınızı çekin söylemi, bir de istihbarat faaliyetidir. Ve kesinlikle buna inanmamak gerekiyor. Bugüne kadar banka mevduatlarındaki paraların garantisi TMSF tarafına zaten yapılıyor, yani devlet güvencesinde. Bu yıl örnek verelim. Yani 2022 yılında bir vatandaşın, banka bir müşteriler 200 bin lirası devlet garantisinde. Üzeri değil, 200 bin lirası, 200 bin TL’si devlet garantisinde. Ve bunu garantisini TMSF veriyor ve bunun garantisinin TMSF zaten bankadan alıyor. Ve vatandaşı veya müşteri mağduriyetini gideriyor. 200 bin lira burada garantidedir. Ancak geçen hafta resmi gazetede yayınlanan bir kararla, TMSF, devlet bunun garantisini 400 bin liraya çıkardı. Yani bir banka müşterinin, bir bankadaki mevduatının 400 bin lirası garanti kapsamındadır. ”

Video: Bankadaki param garantide mi? İslam Memiş açıkladı

Bankamda 1 milyon lira hesabım var. 400 bin lirası devlet garantisinde. 600 bin arası ne olacak?

İslam Memiş: “Bu sefer o 400 bin liraya giderse farklı bir bankaya, 200 bin lirasını gidersin farklı bir bankaya yatırırsın ve 1 milyon TL yine devlet garantisinde olmuş olur. Yani gidin böyle yapın demiyorum. Eğer böyle bir korkunuz varsa, böyle bir endişeniz varsa ve paranızı sigortalatmak istiyorsun. Devlet garantisinde bir mevduat sistemine oturtturmak istiyorsanız, bu şekilde işlem yapabilirsiniz. Ama Türkiye’de bankacılık sektörü ile alakalı korkacak, bankacılık sektörüyle alakalı bu tür tuzaklara düşürecek bir ortam yok. Ve dikkat ederseniz, her yıl son 10 yılda bu tuzakları, bu manipülasyonlara sürekli yapıyorlar. Eğer siz gerçekten, bu tuzaklara inanıp, gidip mevduatlarınızı çekerseniz, bunu ya yastık altında evinizde bulunduracaksınız ya iş yerinde bulunduracaksınız veya gideceksiniz bir dövizciye, kuyumcuya emanet olarak bırakacaksınız. Bunların hepsi tamamen risk. Yani ha sokağa bırakmışsınız, he evinize bırakmışsınız, he iş yerinizde bırakmışsınız, bu çalındığı zaman da hiçbir zaman hak iddia edemiyorsunuz. Yani 2022 yılında zaten birçok tüccarın kepenk kapatıp, insanların paralarını alıp kaçtığını, sosyal medyadan zaten sık sık görüyoruz ve gözlemliyoruz. Haliyle de böyle bir hamle yaptığınız zaman da maalesef çok büyük bir risk almış oluyorsunuz. Ve dolayısıyla da kandırılmış olursunuz. Emeklerinizden birikimlerinizden olmuş olursunuz. Yani bu tür tuzaklara karşı bence dikkat etmeniz gerekiyor. Mesela bundan sonraki süreçlerde, eğer banka ile alakalı, banka mevduatları ile alakalı tekrar böyle bir yorum görürseniz veya duyarsanız, bunun devlet garantisi olduğunu karşı tarafa söyleyebilirsiniz. Yani sizin aklı başına bir insan olduğunuzu, her şeyi bildiğinizde ispatlarsınız.”

Benim ticari hesabım var.  Bankada döviz veya altınım var. Bunlar da devlet garantisi kapsamında mı?

İslam Memiş: “Evet, bunlar da mevduat kapsamında, bunlarda garanti kapsamında. Mesela çıkıyor, bir vatandaşımız şunu soruyor. Benim TL’m yok bankada, dövizim var, altınım var, gümüşüm var. Bunlar da garanti kapsamında oluyor mu? Evet, bu tutarların 400 bin TL’ye tekabül eden kısmı yine devlet garantisinde oluyor. İster döviz hesabınız olsun, ister altın hesabınız olsun, ister gümüş hesabınız olsun, yine 400 bin TL tekabül eden miktarı devlet garantisindedir. Ama dediğim gibi ben bunu tamamını devlet garantisinde yapmak istiyorum diyorsanız, her bir banka için her bir müşteri için 400 bin TL arkadaşlar. Bu çok önemli bir konu. Mesela A bankasına gittiniz, oranın müşterisi oldunuz, 400 bin liranız garantide. Ben tekrar B bankasına gidip hesap açıp oraya para yatırdığım zaman oradaki 400 bin liram da garantide mi? Evet, garantide. C bankasına gittim paramı dağıtıyorum. O da garanti kapsamında mı? Evet, garanti kapsamında. Yani bunu her bir banka, her bir müşteri olarak ayrı ayrı düşürmeniz gerekiyor. Özellikle yatırım hesabında olan kişiler buna dahil mi? diye sorular geliyor vatandaşlarımızdan. Hayır, yatırım hesabı olanlar değil. Sadece mevduat hesaplarından bahsediyorum ve mevduat hesabındaki garantilerden bahsediyorum arkadaşlar. Bunuda birbirinden ayırt etmeniz lazım.”

Sadece devlet bankalarında mı bu garantiye geçerli?

İslam Memiş: “Ya tamam böyle bir devlet garantisi var ama sadece devlet bankalarındaki paraların mevduatlarını garantisi var? Hayır, özel bankalarda bulunan dahil. Türkiye’deki resmi işlem yapan bütün bankalar buna dahildir. Bütün özel bankalar devlet kamu bankaları olsun, bütün bankalara şu an Türkiye’de faaliyet gösteren bütün bankaların mevduat hesaplarındaki mevduatlardaki paranın 400 bin lirası devlet garantisidedir kıymetli arkadaşlar. Bunun da bilgisini vermek istiyorum. Özellikle bundan sonraki süreçlerde, yani 2022 yılında çok gördük, 2021 ve 20 yıllarında çok gördük bu dolayı ekonomik krizler, ekonomik buhranlar kur atakları yaşandığı zaman bunu çok gördük. Herkes ciddi anlamda buna inanmış sokakta gördükleri zaman şunu soruyorlar. Bankadaki paramızı çekelim mi? Bankalara batacak mı? Sistemin içinden çıkıp, tekrar fiziki tarafa mı geçelim? Falan diye çok sorular da gelmeye devam ediyor. Dediğim gibi, eğer gerçekten böyle bir endişeniz, böyle bir korkunuz böyle bir tedirginiz varsa, gidersiniz bankaya 400.000 olmak suretiyle, 400 bin TL olmak suretiyle veya miktarlarınız kendiniz ayarlarsınız, böyle bankalara dağıtabilirsiniz. Sorun yok, problem yok. Ama böyle bir risk var mı şu anda? Hayır yok. Yani senin 10 milyon TL’m var, 20 milyon TL’m var ve bankada duruyor. Böyle bir riskle karşı karşıya duruyor muyuz? Hayır, böyle bir risk yok Türkiye’de. Bankacılık sektörü Türkiye’de hem yasal olarak, hem de sistem olarak sağlam bir yerde. Ve dolayısıyla da böyle bir risk oluşmadığı için insanların böyle konularda kaygıya yer vermemesi gerekiyor. Tabii eğer böyle bir kaygınız varsa, gidip bankalara paranızı dağıtacaksınız, şunu da bilmeniz gerekiyor. Her yıl banka hesap işlem ücreti 6 aylık periyotlarda karşınıza çıkacaktır. Yani gidip bankaya hesabınızı açıyorsunuz, mevduat hesabına paranızı bırakıyorsunuz. İş bitti anlamına gelmiyor. Bunun yıllık işlem ücretleri vardır, bedelleri vardır. Bunu da banka sizden talep eder.”

Bankadaki kasalar devlet garantisinde mi?

İslam Memiş: “Ben mesela korktum sisteme güvenmiyorum kardeşim, gideceğim ben elimdeki fiziki birikimlerimi, döviz olabilir emtia olabilir, altın veya gümüş olabilir. Tutacağım bankadan kasa kiralayacağım, kasaya koyacağım. Dolayısıyla da istediğim zaman anahtarı cebimde olduğu için gideceğim alacağım. Peki bunun garantisi var mı? noktasında da sorular gelmeye devam ediyor. Hayır, bankalar kasalarını sadece kiralar. İçinde ne varmış, ne yokmuş bakmaz ve kayada altına almaz. Yani sigortaya dahil değildir. Allah korusun herhangi bir doğal felakette, onun kasaları devlet tarafından korumaya alınır. Ve bir süre sonra içindeki şeylerinizi kurtarabilirsiniz. Ama herhangi bir hırsızlık hadisesi, soygun olduğu zaman, herhangi bir müdahale olduğu zaman banka kasalarına, banka size bunun garantisini vermez. Bu sizin mağduriyetinizi zararınızı karşılamaz. O yüzden bankalardaki kasaların sigorta kapsamında olmadığını, garanti kapsamında olmadığını da bilmeniz gerekiyor. Peki bankadaki kasaların nasıl bir avantajı var tüketiciye veya birikimciye. En azından senin evinden daha garantilidir. En azından senin evinde veya iş yerindeki kasandan daha güvenliklidir. Bankaların kasaları daha korunaklı olduğu için, daha sistematik bir binada oluştuğu için, en azından evdeki veya iş yerindeki kasalardan daha güvenlikli olduğunu söyleyebilirim. Ama şunu mutlaka bilmeniz gerekiyor banka kasaları kiralarken, banka kasalarını kesinlikle sigortası ve garantisi yoktur. Hırsızlığa karşı veya dışarıdaki müdahaleye karşı da banka sorumluluğu almaz. Ve bu konuyla alakalı size de zaten sözleşme imzalatılar. Ve yıllık sizden kasa kiralama ücreti alır ve bunu yıllık olarak da, hem depozite olarak alır, hem de kira bedeli olarak alır. Depozite kısmını, iptal ettiğiniz zaman, kasayı iade ettiğiniz zaman da depozitoyu geri alabiliyorsunuz. Ama kirayı yıllık bazda verebiliyorsunuz. Bugünkü güncel değerde 1500-2000 lira civarında olduğunu biliyorum ama tam rakamı söyleyemem. Üç boyutlu kasalar var bankalarda; küçük boy, orta boy ve büyük boy. Büyük boylar farklı emtialar olan, farklı birikimi olanlar için geçerli. Orta boyda, bana göre çok büyük geliyor. Ama küçük boy kasalar, gayet ideal. Onları da kiralayabilirsiniz, eğer böyle bir düşünceniz varsa. Ama tekrar etmekte fayda var. Böyle bir riski yok. Bu tamamen bir algı oyunudur. Bu tamamen operasyonlu bir süreçtir. Türkiye’deki bankacılık sektörü güvenilir bir şekilde yoluna devam ediyor. Böyle bir risk yok. Sadece bankadaki mevduatların devlet garantisi olduğunu bilmeniz gerekiyor. “