Felç (İnme) Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Erken Teşhisin Önemi

İnsan sağlığını tehdit eden ciddi hastalıklar arasında yer alan felç, beyne giden kan akışının kesilmesi veya azalması sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Beyin hücreleri, oksijen ve besin alamadığında hızla ölür ve bu durum, vücutta kalıcı veya geçici hasarlara yol açabilir. Felç, bazen yalnızca belirli bir bölgeyi etkilerken, bazen de vücudun tamamında hareket kısıtlılığına neden olabilir. Erken teşhis ve müdahale, felcin etkilerini en aza indirmek için büyük önem taşır.

Felç (İnme) Nedir?

Felç, tıbbi literatürde “inme” olarak da adlandırılan bir hastalıktır ve iki ana türü vardır: iskemik inme ve hemorajik inme.

• İskemik inme, beynin kan damarlarının tıkanması sonucu meydana gelir ve en yaygın felç türüdür.
• Hemorajik inme ise, beyne kan taşıyan damarlardan birinin patlaması veya sızıntıya uğramasıyla ortaya çıkar.

Beyin hücreleri oksijen ve besin alamadığında hızla zarar görmeye başlar. Bu süreç, felç geçiren kişide konuşma bozuklukları, bilinç kaybı, hareket güçlüğü ve yüz felci gibi belirtilerle kendini gösterebilir.

Felcin Nedenleri Nelerdir?

Felç, birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. En yaygın sebepler şunlardır:

1. İskemik İnme (Damar Tıkanıklığı Kaynaklı Felç)

İskemik inme, beyne kan taşıyan damarların daralması veya tamamen tıkanması sonucu oluşur. Bu durum, ateroskleroz (damar sertliği) gibi hastalıkların sonucu olarak gelişebilir. Başlıca nedenleri şunlardır:

• Yüksek kolesterol,
• Yüksek tansiyon,
• Diyabet,
• Obezite,
• Sigara ve alkol kullanımı,
• Hareketsiz yaşam tarzı.

Beyin damarlarında biriken yağ plakları zamanla kan akışını kısıtlar ve pıhtı oluşumuna neden olabilir. Bu pıhtılar beyne giden damarları tıkayarak inme riskini artırır.

2. Hemorajik İnme (Beyin Kanaması Kaynaklı Felç)

Hemorajik inme, beynin içindeki damarların zayıflaması ve patlaması sonucu oluşur. Beyne kan sızması, beyin hücrelerine zarar verir ve ciddi nörolojik hasarlara yol açar. Hemorajik inmenin en yaygın nedenleri şunlardır:

• Hipertansiyon (Yüksek tansiyon),
• Beyin anevrizmaları,
• Kan inceltici ilaçların kontrolsüz kullanımı,
• Travmatik beyin yaralanmaları,
• Kanama bozuklukları.

Bu tür felç, genellikle ani ve şiddetli baş ağrısı ile kendini gösterir ve acil müdahale gerektirir.

Felcin Belirtileri Nelerdir?

Felcin belirtileri genellikle aniden ortaya çıkar ve acil tıbbi müdahale gerektirir. Felcin erken teşhisi, kişinin hayatını kurtarabilir ve kalıcı hasarları en aza indirebilir.

1. Vücutta Aniden Gelişen Uyuşma ve Güçsüzlük

Felcin en yaygın belirtilerinden biri, yüzde, kolda veya bacakta aniden gelişen uyuşma ve güçsüzlüktür. Genellikle vücudun bir tarafında meydana gelir. Kişi aniden bir kolunu ya da bacağını hareket ettiremeyebilir.

2. Konuşmada Zorluk ve Anlaşılmaz Konuşma

Felç geçiren bir kişi, konuşurken zorluk çekebilir veya söyledikleri anlamsız hale gelebilir. Aynı zamanda, diğer insanların söylediklerini anlamakta da güçlük çekebilir. Bu durumda acil müdahale şarttır.

3. Ani Baş Dönmesi ve Denge Kaybı

Felç sırasında, kişi şiddetli baş dönmesi yaşayabilir ve dengesini kaybederek yürümekte zorlanabilir. Çift görme ve bilinç bulanıklığı da bu belirtilerle birlikte ortaya çıkabilir.

4. Şiddetli ve Ani Baş Ağrısı

Hemorajik inme durumunda, kişi hayatında hissetmediği kadar şiddetli bir baş ağrısı ile karşı karşıya kalabilir. Bu durum genellikle beyin kanaması kaynaklı felçlerin habercisidir ve derhal hastaneye gidilmelidir.

5. Bulantı ve Kusma

Bazı felç vakalarında, şiddetli baş dönmesi ile birlikte mide bulantısı ve kusma görülebilir. Eğer kişi aniden kusmaya başlıyorsa ve buna baş dönmesi eşlik ediyorsa, bu durum mide rahatsızlığı yerine felcin belirtisi olabilir.

Felçten Korunmak İçin Alınabilecek Önlemler

Felç riski, sağlıklı yaşam alışkanlıkları ile azaltılabilir. İşte felçten korunmak için uygulanabilecek bazı önlemler:

• Tansiyonunuzu düzenli olarak kontrol edin ve yüksek tansiyonu tedavi ettirin.
• Sigara ve alkol kullanımını bırakın.
• Düzenli egzersiz yaparak sağlıklı kilonuzu koruyun.
• Doymuş yağ oranı düşük, sebze ve meyve ağırlıklı bir diyet uygulayın.
• Diyabet ve yüksek kolesterol gibi hastalıklarınızı kontrol altında tutun.
• Stresi yönetmeyi öğrenin ve düzenli uyku alışkanlığı edinin.

Sonuç

Felç, yaşamı tehdit eden ve ciddi kalıcı hasarlara yol açabilen bir hastalıktır. Erken teşhis ve hızlı tıbbi müdahale, felç geçiren bireyin hayatını kurtarabilir. Felç belirtilerini bilmek ve risk faktörlerinden kaçınmak, bu hastalığın önlenmesinde kritik rol oynar. Eğer kendinizde veya bir yakınınızda felç belirtileri fark ederseniz, zaman kaybetmeden acil sağlık hizmetlerinden destek alın.