Formula 1 arabalarında neden kabak lastikler kullanılıyor?
Kendi arabalarımızda istemediğimiz “kabak” lastikler, Formula 1’deki lüks otomobillerin vazgeçilmezi. Neden mi? İşte detaylar.
Formula 1’de Lastiklerin Önemi
Bir otomobilin performansında lastiklerin ne kadar sağlıklı olduğunu belirlemek için kanallarının incelenmesi genel bir uygulamadır. Fakat Formula 1’de kabak veya pürüzsüz lastikler tercih edilir.
Normalde, lastiklerimizi çeşitli hava şartlarına göre seçeriz; yaz lastiği, kış lastiği ve dört mevsim lastik. Fakat Formula 1 yarışları için lastik seçiminde hava koşullarının önemi çok daha fazla.
Hava Durumu ve Formula 1
Formula 1 yarışları için hava şartları büyük önem taşıyor. Özellikle yağmurlu hava koşullarında yarışlar genellikle durdurulur. Araçların piste daha iyi tutunabilmesi için pürüzsüz lastikler tercih edilir. Bu da piknik yapmaya uygun hava şartlarında yarışmanın tercih edildiği anlamına geliyor. Aksi durumda, Belçika Grand Prix’inde olduğu gibi, skandal sonuçlarla karşılaşılabiliyor.
Lastiklerden Yakıtlara Formula 1’deki Her Şey Özel
Formula 1’de sadece araçlar değil, lastiklerden yakıtlara, motor yağlarından soğutma sıvılarına kadar her şey özel olarak geliştirilir. Bu, lastik bileşenleri ve asfaltlar dahil. Yol tutuşunu en yüksek düzeye çıkaracak şekilde hazırlanırlar. Bu nedenle yağmursuz koşullarda araçlar daha az sorun yaşarlar.
Formula 1 ve Pirelli: Lastik Üretimi
Formula 1’in resmi lastik üreticisi olan Pirelli’ye getirilen kısıtlamalar da büyük önem taşır. Pirelli, en verimli çalışma süresi ve sıcaklık aralığı için özel lastikler üretir. Çünkü araçların en az bir kez pit stop yapması ve lastik değiştirmesi gerekmektedir. Bu durumda, lastiklerin yaklaşık 150-200 km boyunca dayanacak şekilde üretilmesi yeterlidir.
Pürüzsüz Lastiklerin Gizemi: Slick Lastikler
Yarışseverlerin “slick” olarak tanımladığı bu pürüzsüz lastikler, 1960’lardan beri yarışlar için özel olarak üretilir. Pirelli’nin Milano’daki merkezinde dev bir ekip tarafından geliştirilen 18 inçlik lastikler, otomobillerimizde gördüğümüz lastiklerin aşınmasıyla oluşan lastiklerden farklıdır.
F1 lastiklerinde naylon ve polyester kullanılırken, yollardaki lastikler genellikle çelikle güçlendirilir. Aynı zamanda, F1 lastiklerinin ömrü, standart yol lastikleri gibi binlerce kilometre değildir.
Pirelli’nin Lastik Üretim Süreci
Pirelli’nin üretim süreci oldukça karmaşıktır. Milano’da başlayan süreç, lastiğin fiziksel ve kimyasal özelliklerini incelemekle başlar. Daha sonra bu bileşenler Romanya’daki tesislerde üretime gönderilir. Eğer Romanya’daki tesisler kullanılamaz hale gelirse, üretim Türkiye’ye kaydırılır. Üretim süreci tamamlandıktan sonra, lastikler İtalya’ya geri döner ve test edilir. Bu testler sırasında, lastikler her türlü yarış şartı ve ekstrem durumları kapsayacak şekilde hazırlanır.
Lastiklerin İç Yapısı ve Bileşenler
Lastiklerin içindeki yapısal bileşenlerin sayısı 18’i bulur. Bu bileşenlerin oranları Pirelli için sır niteliğindedir ve takımlara basitleştirilmiş lastik verileri sunulur. Takımlar bu verileri birleştirir ve en uygun performansı elde etmek için kullanır. Pirelli, her yarış için kullanabilecekleri bileşenlerin bir listesini de takımlara verir. Bu farklı formüller, farklı koşullarda en iyi performansı sağlayacak şekilde özelleştirilir.
Nitrojen Zengini Özel Gaz Kullanımı
Lastiklerin içinde otomobillerden daha az basınç üreten nitrojen zengini bir gaz kullanılır. Lastik basınçları genellikle 20-23 psi olur. Bu, lastiklerin daha tutarlı bir performans sunmasını sağlar ve veride daha az sapma olmasını hedefler.
Lastiklerin Yapısı ve Isınma
Formula 1’de kullanılan lastikler zamanla piste yapışır ve yüzeyleri aşınır. Ayrıca, bu lastikler viskoelastik özelliklere sahiptir, yani elastik bir madde gibi eğilip bükülebilirler ancak sonunda eski hallerine dönerler ve bu dönüş süreci yavaş olur. Bu enerji kaybını ısınma şeklinde görürüz. Bu nedenle, lastiklerin tasarımında ısınma, esneklik ve katılık katsayısı gibi faktörler dikkate alınır.
Sonuç olarak, Formula 1 lastiklerinin tasarımı ve üretimi, yarış araçlarının en yüksek performansını sağlamak için özel olarak tasarlanmıştır.
