Hangi tuzu kullanmalı: Rafine, iyot, kaya ya da Himalaya tuzunu mu?
Doktorların dikkatli ve ölçülü kullanılması konusunda uyarı üzerine uyarı yaptığı tuz hakkında tüketicilerin kafası karışık. Piyasada bir çok tuz şekli mevcut. Bunlar arasında rafine, iyotlu, kaya, Himalaya tuzları var. Peki bu tuzların özelliği ne ve hangi tuzu kullanmak sağlığa faydalı. Hangi tuzlar zararlı?
Tuz vücudumuz için gerekliliği tartışmasız bir besin fakat yeterince tüketildiğinde… “Dünya Sağlık Örgütü” verilerine göre Türkiye, tuz tüketiminde oldukça yüksek bir orana sahip. Aşırı tuz tüketiminin çok ciddi hastalıklara risk oluşturduğunu biliyoruz, bu yüzden tuz tüketiminde aşırıya kaçmamaya dikkat!
Tuz vücudumuzda suyun tutulması, kas ve sinirlerin çalışması için gerekli bir gıda. Besinlerin bileşiminde bulunduğu gibi göllerden, denizlerden ve kayalardan saf olarak da elde edilir. Elde edilen bu tuz, besinleri işleyerek saklamak ve yemeklerin lezzetini arttırmak için kullanılır.
Fakat günlük tüketim konusunda uzmanlar uyarıyor. Hipertansiyon, kalp hastalıkları, böbrek hastalıkları başta olmak üzere obezite, diyabet ve bazı kanser türlerinden korunmak ve kemik sağlığını olumsuz etkilememek amacıyla günlük olarak tüketilmesi gereken tuz miktarı günde 5 gram olarak öneriliyor ve bundan sonraki tüketim önerilmiyor.
Tuz çeşitleri
Tuz, sıvı halde denizlerde, göllerde, tuzlu su kaynaklarında ve tuzlu su kuyularında bulunurken, katı halde ise kaya tuzu şekilde elde edilebilmektedir. Ülkemizde deniz suyundan tuz üretimi İzmir ve Balıkesir tuzlalarında yapılmaktadır. Göl tuzları açısından da ülkemiz zengin durumdadır. Öyle ki, Tuz Gölü başta olmak üzere Seyfe Gölü ve Payas Gölü’nde tuz üretimleri yapılmaktadır. Ülkemizde Kaya tuzu üretimi ise beş farklı kaya tuzlasında yapılmaktadır. Bunlar Çankırı, Nevşehir ve Yozgat’tadır. Hangi kaynaktan olursa olsun tuzu tuz yapanın içindeki Sodyum olduğu unutulmamalıdır. Bu haliyle tuzun kaynağından ziyade, içerisindeki Sodyum miktarına dikkat edilmeli ve günlük 2400 mg.
Rafine tuzlar
Piyasada çokça gördüğümüz Sofra Tuzları rafine tuz şeklindedir. Piyasadaki Rafine tuzlar; İyotlu ve İyotsuz olarak ikiye ayrılmaktadır. Tuzun rafine edilmesi temel olarak elde edilen ham tuzun tamamen eritildikten sonra yabancı maddelerden arındırılarak saf halde kristallendirilmesi işlemidir. Bu yöntemle ham tuz su içinde tamamen eritilir. Elde edilen tuzlu sudan yüksek sıcaklık ve vakum altında tuz kristalleri tekrar oluşturulur. Oluşan tuz kristalleri yüksek sıcaklıkta kurutulur. Tuz bu işlemler sonrasında paketlenir.
İyotlu tuz
Tuza iyot katma yöntemi Guatr hastalığına karşı yapılan çalışmalar sonrasında ilk kez 1922 yılında uygulanmıştır. Bu haliyle tuzlara Potasyum İyodür eklenmiştir. Fakat tuza katılan iyodun insan sağlığına faydalı olabilmesi için yemeklere serpilerek yenmesi gerekir. Yemekler pişirilirken veya konservelerde iyotlu tuz kullanılsa bile bunun hastalık önleyici bir özelliği kalmamaktadır.
İzleyin: Çin Tuzu Ne İşe Yarar ve Hayatımızı Nasıl Etkiler?
Kaya tuzları
Kaya tuzu da Sodyum içermektedir. Bu haliyle, belli oranlardan yüksek alınırsa Deniz tuzundan daha sağlıklı ya da yararlı olduğu iddia edilemez. Bunun yanısıra, kaya tuzlarındaki 84 farklı mineralin tamamı sadece %2,65’lik dilimde bulunur. Başka bir deyişle, 100 gr. tuzun sadece 2,65 gr.’ı minerallerden oluşur. Geri kalan 97,35 gr. ise Sodyumdur. Bu haliyle Kaya tuzunun sağlıklı olduğu düşünülerek yüksek oranlarda tüketilmemesi gerekir.
Himalaya tuzu
Himalaya tuzu da bir çeşit Kaya tuzudur. Diğer kaya tuzları gibi bu tuzda da mineraller eser elementler olarak bulunmaktadır. Himalaya tuzunda 94 farklı element bulunmakla birlikte, çoğunluğunun oranları eser diye tabir ettiğimiz oranda, yani sağlık üzerine olumlu etki edemeyecek kadar çok az düzeydedir. Bunun yanısıra, insan sağlığı açısından çok riskli olduğu bilinen Plütonyum, Radyum ve Talyum gibi maddelerin yanısıra, Kurşun gibi ağır metaller de yine Himalaya tuzlarında eser yani çok az miktarda bulunmaktadır. Bu haliyle bakıldığında Himalaya tuzunun da diğer kaya tuzları gibi çok faydalı veya sağlıklı olduğu düşüncesiyle yoğun tüketimi gerek Sodyumun vücuda fazla alınması ve gerekse bahsedilen bu minerallerin vücuda çok az da olsa girmesine sebep olacaktır.
Hangi tuzu kullanmalıyız?
Rafine tuzda topaklanmayı önleyici maddeler, Himalaya tuzunda Radyoaktif elementlerin yanısıra ağır metaller var. Fakat bir yandan vücudun Sodyum ve İyot ihtiyacı var. Bu haliyle ilk olarak tuzu azaltacağız. İyotlu tuzları yemeklerimize az miktarda serpmek suretiyle kullanacağız, yemekleri pişirirken eklemeyeceğiz. Mümkünse rafine tuzlar yerine Sofrada öğütme Deniz tuzları kullanarak günlük Sodyum ihtiyacımızı karşılayacağız. Ve son olarak yediğimiz her türlü hazır gıdadaki tuz oranına dikkat edeceğiz ve günlük 5 gr.’lık limiti aşmamaya özen göstereceğiz.