Kiraya vermediğiniz evin vergisi ödenir mi?

Kira gelirlerine gelen vergi şartı ile konuyla ilgili kafaları karıştıran birçok soru gündeme geldi. Evi kirada olanlar yeni vergi sisteminden nasıl faydalanacak? Evi olup kira almayanlar ne yapacak? Kira vergisinin ne gibi durumlara yol açacağı henüz bilinmezken konuyla ilgili tartışmalar söyle dursun kira vergisinin ne gibi şartları olduğuna bir bakalım. Öncelikle kira vergisi belirli bir alanda mesken ya da mülke sahip olan ev sahibinin kira geliri elde etmesiyle devlete ödemekle yükümlü olduğu vergi çeşidine kira vergisi denir

Kira vergisi beyannamesi nedir?

Belirlenen kira miktarının bir kısmının devlete yıllık olarak belirli bir  zaman içerisinde elde edilen kire gelirlerini devlete beyan etmelerin durumunda oluşan bir sistemdir. Kira geliri beyan edilmesi sonrasında verilen bir çeşit ticari dokümandır. 2022 yılı itibariyle konutta yıllık 9 bin lira üzeri gelir elde eden mülk sahipleri beyanname verme işlemi ile kazançlarını devlete bildirmek zorundadır. Mülkünü kiraya veren ev sahibi Gelir İdaresi Başkanlığının Web sitesi üzerinden gelir durumunu beyan edebilirler. Bu işlem vergi daireleri aracılığıyla da yapılabilir.

Kira gelir vergisi beyanı hakkında bilinmesi gerekenler

• Bir yılda kazanılan konut gelir istisnai tutarı 9 bin lirayı aşan kişiler bu durumu devlete bildirmek zorundadır.
• İşyeri kira geliri beyannamesi brüt kira gelir fiyatı 70 bin lirayı aşan mülk sahiplerini kapsar
• Aile bireylerinin kendi adlarına olan ve  gelir elde ettikleri mülkler için ayrı ayrı beyanda bulunmak zorunda
• Yaşı küçük ya da engelli kira geliri alanlar için bir vasi ya da veli tayini ile gelir beyanında  başvurabilirler

Konut kiralarının vergilendirilmesi sonrasında akıllara gelen  bir diğer soru ise kiraya verilmeyen mülk vergi ödeyecek mi sorusu. Bu gibi durumlardan kime vergi muafiyeti geleceği konusunda bir takım ayrıcalıklar var. 3  bin 900 lira konut geliri istisnasından kimler yararlanabilecek?

• 3 bin 900 liralık konut kira gelirleri için düzenlendiğinden, işyeri kira gelirleri olanla bu durumdan yararlanamıyor. Aynı dönemde hem işyeri hem de konut kirası elde edenler, konut kira vergisinin hesabından 3 bin 900 lirayı gelirinden düşebiliyor.
• Ticari ve zirai veya mesleki kazancı nedeniyle gerçek usulde gelir vergisi mükellefi olan esnaf ya da serbest meslek sahibi kişiler bu istisnadan yararlanamıyor
• Eğer ev sahipleri kiracılardan tahsil edemedikleri kiralar varsa ve bu kiraları alamıyorlarsa bu durum beyannameye dahil edilmeyecek ve vergisi ödenmeyecek
• Akrabadan kira alınmıyorsa eğer yakınlara tahsis edilen konutlar için vergi hesaplanması gerekiyor
• Kira alınmamışsa vergisi nasıl hesaplanacak denilecektir. Bunun için emsal kira bedeli emlak vergi değerinin yüzde 5’i üzerinden vergi ödenecek
• Anne, baba, çocuk, torun gibi birinci dereceden olan akrabaların kira ödemeksizin oturduğu konut için konut sahibi vergi ödemiyor. Aynı kişiye ikinci bir konutta tahsis edilmişse bu avantaj kalmıyor emsal kira bedeli üzerinden vergisini ödüyor.
• Konutların mal sahibinin altsoy-üstsoy veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi durumunda emsal kira bedeli esası uygulanmıyor. İşyerini aynı kişilere tahsis eden için bedelsiz kullanımda olsa vergi var.
• Gelir Vergisi Kanunu madde 73’e göre emsal kira bedeli esası denmektedir. Bu madde gereği anne ve babanın çocuklarına, çocukların anne ve babalarına veya bunların torunlarına ya da kardeşlerine konutunu bedelsiz bırakması halinde konutunu bedelsiz bırakması halinde kira gelirini beyan etmesine gerek yoktur. Kira almadığı için vergi vermek zorunda da değildir.
• Ancak anne, baba, çocuk, kardeş ve torunun dışında kalan aile bireyleri için konutun bedelsiz bırakılması halinde mülk sahibi almadığı kiranın vergisini ödemek zorundadır.