Şiir türleri nelerdir?

Şiir, duygu ve düşüncelerin bir düzen içerisinde etkili bir dil ile dışa vurumudur. Edebiyattaki en eski tür, şiirdir. Büyük şair Ahmet Haşim, şiiri “Nesre çevrilmesi mümkün olmayan nazım” diye tarif ederken Cahit Sıtkı Tarancı ise “Şiir, sözcüklerle güzel şekiller kurma sanatıdır.” diyerek şiiri tanımlamıştır. Şiirlerin konularına göre türleri bulunur.

Şiir türleri

• Pastoral şiir
• Epik şiir
• Didaktik şiir
• Satirik şiir
• Lirik şiir

Pastoral şiir

Çoban ve kır yaşamını, doğa güzelliklerini etkileyici bir dille anlatan şiirlere pastoral şiir denir. Pastoral şiirler süsten, yapmacıktan ve söz oyunlarından uzak bir yapıya sahiptir.

Pastoral şiir örnekleri 

Bir zamanlar karargahım idi
Bedeviler gibi beyabanlar;
Buna mucib de iştibahım idi;
Nasıl imrar-ı vakt eder anlar.
Belde halkında görmedin hayfa
Gördüğün ünsü ehl-i vahşette!
Bedevîler sukûn u rahatte;
Sürdüğü daima ganemle sefâ.
Beledî muttasıl esir-i cefâ;
İntiâş aleminde zulmetde!
Biri endişeden aman bulmaz;
Biri endişeye zaman bulmaz.

Abdülhak Hamit Tarhan

Derinden derine ırmaklar ağlar,
Uzaktan uzağa çoban çeşmesi.
Ey suyun sesinden anlayan bağlar,
Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi?
Gönlünü Şirin’in aşkı sarınca,
Yol almış hayatın ufuklarınca;
O hızla dağları Ferhad yarınca,
Başlamış akmağa çoban çeşmesi
Kar Yağmış – Şükrü Enis Regü
Bu gece yine kar yağmış, ne güzel!
Bembeyaz oluvermiş bahçeler yollar.
Sanki yerlere serilmiş bulutlar,
Bir gecede ihtiyarlamış heykel.
Ne olmuş, çiçek mi açmış ağaçlar?
Nereye gitmiş bu kadar hayvan?
Bu ne göz alan beyazlık böyle,
Basmaya kıyamıyor insan…

Faruk Nafiz Çamlıbel

Tam otların sarardığı zamanlar,
Yere yüzükoyun uzanıyorum
Toprakta bir telâş, bir telâş
Karıncalar öteden beri dostum.
Ellerime hanımböcekleri konuyor
Ne şeker şey onlar!
Uç böcek, uç böcek diyorum
Uçuyorlar.

Behçet Necatigil

Satirik şiir

Toplumdaki düzensizliklerden ve insanların bazı zayıflıklarından bahsedilen yergi şiirlerine, satirik şiir denir.

Satirik şiir örnekleri 

Yiyin efendiler yiyin, bu han-ı can-feza sizin
Doyunca, tıksırınca, çatlayıncaya kadar yiyin
Verir zavallı memleket, verir ne varsa, malını
Vücudunu, hayatını, ümidini, hayalini
Bütün ferağ ı halini, olanca şevk-i balını
Hemen yutun düşünmeyin haramını, helâlini…

Tevfik Fikret

Köy sallanır güldüğünde
Cin çarpılır değdiğinde
Beleş sofra gördüğünde
Yumuluyor ölmüş gibi

Âşık Kul Mahmut

Uyuşamayız, yollarımız ayrı;
Sen ciğercinin kedisi, ben sokak kedisi;
Senin yiyeceğin kalaylı kapta;
Benimki aslan ağzında,
Sen aşk rüyası görürsün, bense kemik.
Ama seninki de kolay değil kardeşim,
Kolay değil hani,
Böyle kuyruk sallamak Tanrının günü.

Orhan Veli Kanık

Söylersin de söz içinde şaşmazsın
Helâli haramı yersin seçmezsin
Nasibin kesilir de sular içmezsin
Akar çaylar senin olsa ne fayda

Epik şiir

Epil şiirler ise yiğitlik, kahramanlık, savaş temaları işlenen şiirlerdir. Epik şiirlerde bir gerçeklik bulunur. Aynı zamanda epik şiirler, okuyan kişiyi heyecanlandırmasından dolayı lirik şiir özelliği de taşır.

Epik şiir örnekleri 

Durduk, süngü takmış kafir ayakta
Bizde süngü yok
Bir hayret kızıllığı akardı üstümüzden
Dehşetten daha çok
Durduk, süngüsü düşmanın pırıl pırıl,
Önümüze çıktı bir gündüz bir gece
Korku değil haşa
Bir büyük düşünce.

Fazıl Hüsnü Darlarca

Kalktı göç eyledi Avşar elleri,
Ağır ağır giden eller bizimdir.
Arap atlar yakın eder ırağı,
Yüce dağdan aşan yollar bizimdir.
Belimizde kılıcımız Kirmani,
Taşı deler mızrağımın temreni.
Hakkımızda devlet etmiş fermanı,
Ferman padişahın, dağlar bizimdir.
Dadaloğlu’m bir gün kavga kurulur,
Öter tüfek davlumbazlar vurulur.
Nice koçyiğitler yere serilir,
Ölen ölür, kalan sağlar bizimdir.

Dadaloğlu

Didaktik şiir

Okuyucuya bir düşünce empoze etmek ya da belli bir konuda öğüt verip ahlaki bir ders çıkarmak amacıyla yazılan öğretici nitelikteki şiirlere didaktik şiir denmektedir. Didaktik şiirin duygusal yönü zayıftır.

Didaktik şiir örnekleri 

Şunlar ki çoktur malları
Gör nice oldu halleri
Sonucu bir gömlek imiş
Anında yoktur yenleri

Yunus Emre

Lirik şiir

Duyguların coşkulu bir şekilde anlatıldığı şiirlere lirik şiir denir. Aşk, sevgi temalı şiirler lirik şiirlerdir.

Ne zaman seni düşünsem
Bir ceylan su içmeye iner
Çayırları büyürken görürüm
Her akşam seninle
Yeşil bir zeytin tanesi
Bir parça mavi deniz
Alır beni
Seni düşündükçe
Gül dikiyorum elimin değdiği yere
Atlara su veriyorum
Daha bir seviyorum dağları

İlhan Berk

Kara dutum, çatal karam,çingenem
Nar tanem, nur tanem, bir tanem,
Ağaç isem dalımsın salkım saçak
Petek isem balımsın oğulum
Günahımsın vebalimsin.
Dili mercan, dizi mercan, dişi mercan
Yoluna bir can koyduğum,
Gökte ararken yerde bulduğum
Karadutum, çatal karam çingenem
Daha nem olacaktın bir tanem?

Bedri Rahmi Eyüboğlu